განსხვავებული აქცენტები და აჟიოტაჟი საკლავის გარშემო

,,სარწმუნოება მოკლებული განათლებას, ხშირად იქცევა ვიწრო ფანატიკოსობად, ან აღმერთებს გარეგანს, დროებითს ფორმებს ეკლესიისას და ივიწყებს შინაგანს მხარეს, ცხოველმყოფელს ზნეობრივ პრინციპებს, დედააზრებს სახარებისას“ – იაკობ გოგებაშვილი

პრობლემას, რომელზედაც იაკობ გოგებაშვილი ამახვილებს ყურადღებას, საკმაოდ ღრმად აქვს ფესვები გადგმული ჩვენს საზოგადოებაში. ჩვენ დავდივართ ტაძრებში, ვანთებთ სანთლებს, ვმონაწილეობთ სხვადასხვა ღვთისმსახურებაში, აღვნიშნავთ ქრისტიანულ დღესასწაულებს, ვიწერთ პირჯვარს, პატივს მივაგებთ წმინდანებს, ვნათლავთ ბავშვებს, ვუწოდებთ საკუთარ თავს ქრისტიანებს, მართლმადიდებლებს, თუმცა, უმეტეს შემთხვევაში შემოვიფარგლებით მხოლოდ გარეგნული ფორმებისა და წესების აღსრულებით.

ეს ფორმები, წესები, ანუ რჯული, რა თქმა უნდა არსებობს, ის არ გაუქმებულა, ამას თავად ქრისტე გვიმოწმებს, ( ნუ გგონიათ, თითქოს მოვედი რჯულის, გინდა წინასწარმეტყველთა გასაუქმებლად. გასაუქმებლად კი არ მოვედი, არამედ აღსასრულებლად. მათ:5;17). ის, რომ გარეგნული მხარე არ არის უარყოფილი ქრისტეს მიერ, არამედ პირიქით, ეს კარგად ჩანს, როცა ქრისტე მიდის იოანე ნათლისმცემელთან მოსანათლად (მათ: 3:15).

თუმცა, ვფიქრობთ, პრობლემა მდგომარეობს ჩვენს არასწორ, ზედაპირულ დამოკიდებულებაში,   ჩვენ ვკმაყოფილდებით გარეგნული წესების აღსრულებით და მოკლებულნი ვართ სიღრმისეულ ხედვას სულიერ ცხოვრებაში. ვიკმაყოფილებთ რელიგიურ მოთხოვნილებებს და არ ვინტერესდებით იმ ობიექტური  რეალობით, რომელსაც ქრისტიანობა გვათავაზობს.

რას გვთავაზობს ქრისტიანობა? რას გვთავაზობს ქრისტე? ქრისტე ყოველთვის აქცენტს აკეთებს არა გარეგნულ ფორმებზე, არამედ ადამიანის შინაგან მდგომარეობაზე (უგუნურნო, განა გარეგანის შემქმნელმა არ შექმნა შინაგანიც? ლუკ: 11;40).

ჩვენ, სამწუხაროდ, ხშირად ვგავართ იმ ჯვარმცმელებს, რომლებიც ქრისტეს სასწაულს თხოვდნენ, რომ ერწმუნათ მისი ღმერთობა. მაგრამ ქრისტე ასეთ ადამიანებს პასუხობს: „უკეთური და მემრუშე მოდგმა სასწაულს ეძებს, მაგრამ სასწაული არ მიეცემა მას“ (მათ: 16;4). მკაცრია მისი სიტყვები. ხოლო სახარებაში, ყველაფერი რაც დაიწერა, როგორც პავლე მოციქული ამბობს, ჩვენს სამოძღვრებლად დაიწერა. ამიტომ უნდა დავფიქრდეთ, ვართ თუ არა სასწაულების მოლოდინში, გვეკუთვნის თუ არა ქრისტეს ეს სიტყვები ჩვენც?

სწორედ ამ საკითხს შეეხო პატრიარქი კვირის ქადაგებაში და გულისტკივილით აღნიშნა ადამიანის ეს მანკიერება, რომელიც დღეს ასეა გავრცელებული ჩვენს საზოგადოებაში. ხშირია შემთხვევა, როცა ადამიანები, რომლებიც თავს ქრისტიანებად თვლიან, მიუთითებენ სხვადასხვა სასწაულზე, ზებუნებრივ გამოვლინებაზე ყოფით ცხოვრებაში, წმინდანთა ცხოვრებიდან  ყოველთვის ამა თუ იმ წმინდანის სასწაულზე მიუთითებენ და არა იმაზე, თუ როგორ ცხოვრობდა ის, როგორ ცდილობდა ქრისტეს ერთგულებას, რადგან სწორედ ქრისტეს ერთგულება ნიშნავს ქრისტიანობას. როგორც ქრისტე ამბობს: „მე იმას ვწამვარ და ვუყვარვარ, ვინც ჩემს მცნებებს აღასრულებს.“

გარეგნული სასწაულებიდან აუცილებელია, რომ ყურადღება გადავიტანოთ ჩვენს შიგნით, რადგან ყველაზე დიდი სასწაული, თავად ადამიანია, აღნიშნა პატრიარქმა. მან საკვირაო ქადაგებაში შეგვახსენა, რომ ადამიანი არის უდიდესი ღირებულება, ანუ ის არის ხატი ღვთისა, რომელიც უნდა გახდეს მსგავსი ღვთისა. ეს იყო პერიფრაზი ქრისტეს სიტყვებისა რომელიც ამბობს: „მაშ, იყავით სრულქმნილნი, როგორც სრულქმნილია თქვენი ზეციერი მამა.“ (მათ: 5;48). ეს არის მოწოდება, დავალება უფლისა, რომ დავემსგავსოთ მას.

პატრიარქმა ქრისტეს ამ დავალებას ჩვენი უდიდესი მოვალეობა უწოდა და ამ მოვალეობის აღსასრულებლად, შინაგანი სულიერი ცხოვრება დასახა. ქრისტე გვასწავლის, რომ სასუფეველი არ უნდა ვეძებოთ ჩვენს გარეთ, არამედ ჩვენში, ჩვენს შიგნით, როგორც ამას პატრიარქი შეგვახსენებს. ქრისტიანული გაგებით, სასუფევლის ერთ-ერთი განმარტება, ღმერთთან პიროვნული ურთიერთობაა, რაც შესაძლებელია, მხოლოდ  ჩვენი სულის გონიერი ნაწილით, რომელსაც საღვთისმეტყველო ლიტერატურაში ეკლესიის წმინდა მამები ხშირად გულს უწოდებენ. ეკლესიაში არსებობს უდიდესი სკოლა ამ მდგომარეობის გასაცოცხლებლად და ხშირად გამოიყენება ტერმინი „ისიხია“, ანუ ისიხაზმი, რაც საკუთარ თავში ჩაღრმავებას და ღვთის წინაშე გარინდებას გულისხმობს, რომელიც ერთგვარი სინონიმია შინაგანი ცხოვრების, რომელზედაც პატრიარქმა გაამახვილა ყურადღება.

ამ მდგომარეობაში მყოფ ადამიანს ყოველთვის ეუფლება მადლიერების გრძნობა ღვთის წინაშე, აცხადებს პატრიარქი, ის ალბათ ხედავს რა საზოგადოებაში სავალალო მდგომარეობას, მიგვითითებს ნამდვილ ქრისტიანულ ცხოვრებაზე და ცდილობს აღძრას სურვილი ჩვენში მადლიერებისა, რომ გარეგნული ფორმების დახმარებით დაგვანახოს ქრისტიანობის არსი.  მან დააწესა მადლიერების დღეღვთისადმი და დაამთხვია ეს დღე აღდგომის დღესასწაულს. ალბათ ეს არ არის შემთხვევითი, მისი ეს სურვილი ალბათ ერთგვარი მცდელობაა საზოგადოების გაერთიანებისა, რომელიც ასე დაშლილია და გათითოკაცებული დღეს, პატრიარქი თხოვნის სახით აცხადებს, რომ ერთად შევხვდეთ აღდგომის დღესასწაულსა და მადლიერების დღეს მცხეთაში, ხოლო ლიტურგიკული მსახურების შემდეგ, როცა მორწმუნე მრევლი 40 დღიანი მარხვის შემდეგ გაიხსნილებს, ერთად ტრაპეზს სთავაზობს.

სამწუხაროა, რომ საზოგადოების ნაწილის მიერ აქცენტი გაკეთდა ქადაგების ამ ბოლო ნაწილზე და სრულიად უგულებელყოფილი იქნა პატრიარქის ის მნიშვნელოვანი და სიღრმისეული ფრაზები და მოწოდებები, რომლებზედაც ზემოთ ვისაუბრეთ, ალბათ ესეც ნიშანია იმისა, რომ აქცენტი კეთდება ყოველთვის გარეგან ქმედებებზე და ხდება არსის დავიწყება.

საზოგადოებაში ამ საკითხის შესახებ აზრი ორად გაიყო, ნაწილი ფიქრობს, რომ ეს პატრიარქმა„მსხვერპლშეწირვის“ მოტივაციით თქვა. ნაწილი კი ფიქრობს, რომ  ეს თქვა არა რიტუალური მსხვერპლშეწირვის კონტექსტში, არამედ იმიტომ, რომ მრევლი, რომელიც კონცენტრირდება მცხეთაში, სვეტიცხოველში, გაუმასპინძლდეს და დააპუროს.

უცნაურია, იმ ადამიანთა უდიდესი უმრავლესობა ვინც თქვა, რომ ეს ითქვა „მსხვერპლშეწირვის“ კონტექსტში, არის ეკლესიის გარეთ მდგომი, ანუ არ არის ეკლესიის წევრი. ასეთ დროს ყოველთვის არის საშიშროება იმისა, რომ შენი სუბიექტური ხედვა, არის რა დამყარებული ვისსამე გარეგნულ ქმედებებზე, მცდარი იყოს ობიექტურად არსებულ რეალობას. არ ხარ რა ოჯახის წევრი, აქედან გამომდინარე არ იცი ის თუ რა ხდება ოჯახში, არ იცი მისი შიდა მდგომარეობა და ამ ოჯახის წევრის რაიმე კონკრეტულ ქმედებას აფასებ სიბრტყეზე, გარეგნული მახასიათებლებიდან გამომდინარე და ამ დროს რთულია არ აცდე ამ ქმედების მიღმა ობიექტურად არსებულ მიზნებსა და მოტივაციებს.
ასეთი მსოფლმხედველობის ადამიანებმა სოციალურ ქსელებში პატრიარქის ეს გამონათქვამი აიტაცეს, მისცეს შესაბამისად ის კონტექსტი, რაც მათი ხედვით იყო ჭეშმარიტი და დაიწყეს ამ პრიზმით პატრიარქის „მხილება“ სახარებისეულ სწავლებათა და ჭეშმარიტებაზე დაყრდნობით.

შეფასებებისას ერთი მანკიერი მხარე, რომელიც ფესვგადგმულია ჩვენს საზოგადოებაში, უმალვე წარმოჩინდა. ეს არის უკულტურობა. არ დასმულა კითხვა პატრიარქის მისამართით, თუ რატომ თქვა, თუ რა მიზანდასახულობით თქვა, არამედ გაისმა პირდაპირი ბრალდებები.
საინტერესოა ის ფაქტიც, რომ რაღაც ნაწილის მხრიდან გაისმა ასეთი შინაარსის სიტყვები: ,, რა საჭიროა მადლიერების დღის დაწესება, ისედაც ყოველი დღე მადლიერების არ უნდა იყოს ?“. საინტერესოა, ეს ადამიანები მსგავსი პათოსით გააკრიტიკებენ თუ არა იმავე სახელწოდების (მადლიერების) დღესასწაულს, რომელიც ერთ-ერთ გამორჩეულ დღესასწაულად ითვლება ამერიკის შეერთებულ შტატებსა და კანადაში.? სადაც სხვათაშორის ბატი და ინდაური ამ დღესასწაულის აუცილებელი ატრიბუტია. ამით ხომ არ წარმოჩინდება ჩვენი ორმაგი სტანდარტები, ჩვენი სუბიექტური დამოკიდებულება კონკრეტული ადამიანისა თუ ინსტიტუციისადმი და მოვლენის ობიექტურად შეფასებას ხომ არ ვცდებით?

პატრიარქის ქადაგების ეს ნაწილი ორი კუთხით უნდა განვიხილოთ:

1. რა მოტივაციით თქვა პატრიარქმა, ის რაც თქვა.
2. რა დადებითი და უარყოფითი შედეგები შეიძლება მოჰყვეს ამას.

                                                ,,რა მოტივაციით თქვა პატრიარქმა ის რაც თქვა“:

წარმართულ რელიგიებში მრავალი სახის სისხლიანი მსხვერპლშეწირვა არსებობდა. როგორც ფრინველის და საქონლის, ასევე – ადამიანის.
ძველი აღთქმის ეკლესიაში სისხლიანი მსხვერპლშეწირვა ფრინველის და საქონლის რიტუალური მსხვერპლშეწირვით ხორციელდებოდა. იმ დროის ადამიანი, თავისი ბუნებიდან  და მაშინდელი რეალობიდან გამომდინარე საჭიროებდა გარეგანზე აქცენტირებულ, ხისტ რჯულს, ამის ერთ-ერთი გამოხატულება იყო საკლავის მსხვერპლშეწირვა, რომელიც, რა თქმა უნდა, ღმერთს არ სჭირდებოდა (ეს კარგად ჩანს 49 ფსალმუნში), მაგრამ ადამიანს სჭირდებოდა, ასეთი ფორმით გამოეხატა ღვთისადმი თაყვანისცემა. მსხვერპლშეწირვა სიმბოლურად იესო ქრისტეს ჯვარზე აღსრულებულ მსხვერპლს განასახიერებდა, მისი შესრულების უზუსტესად გაწერილი წესებით და კანონებით. აქედან გამომდინარე ეს მსხვერპლშეწირვა იყო ქრისტემდე, მანადმე სანამ არ აღსრულდებოდა ჭეშმარიტი მსხვერპლშეწირვა, თავად განკაცებული ღმერთის მსხვერპლად შეწირვა ადამიანისათვის. ასე რომ, ძველი აღთქმის სისხლიანმა მსხვერლპლშეწირვამ თავისი თავი ამოწურა ახალი აღთქმის პერიოდში. გაუქმდა სისხლიანი მსხვერპლი. მაგრამ არ გაუქმებულა ადამიანის მადლიერების გამოხატვა ღმერთისადმი იმით, რაც მისთვის ყველაზე ძვირფასია, ადამიანისთვის ყველაზე ძვირფასი რამ შეიძლება იყოს, როგორც რაიმე უსულო საგანი, ასევე რაიმე ცოცხალი არსება, მაგ: ძროხა, ცხვარი და ა.შ… ეს არის ადამიანის მიერ გაღებული მოწყალება უფლის სახელით. ადამიანი უფალს სწირავს იმას, რაც არის ძვირფასი და ღირებული. ადამიანებს ჰქონდათ რა დიდი სურვილი, მათთვის ყველაზე ძვირფასი რამ შეეწირათ უფლისათვის, ეკლესიამ დაუშვა ის, რომ მავანისთვის თუ ძვირფასი იყო საქონელი და მას ქონდა სურვილი ეს ღმერთისთვის მადლობის ნიშნად შეეწირა მას აწირინებდნენ, ოღონდ არა იმ მისტიურ-რიტუალური გაგებით რა გაგებითაც ეს იყო ძველ აღთქმაში, არამედ ეს შესაწირი საკლავი, როგორც მოწყალების გაცემის ერთ-ერთი ფორმა, რიგდებოდა ქვრივ-ობლებისათვის, მღვდელმსახურებისათვის, ავადმყოფებისა და ღარიბ-ღატაკთათვის.

არის კიდევ ერთი ძალიან საინტერესო დეტალი ადრეული ეკლესიის ცხოვრებაში, ესაა ,,ძმური ტრაპეზი“ (ბერძ: ,,აღაპი“). სახარებიდან ვიცით, რომ ქრისტიანები იკირიბებოდნენ, ლოცულობდნენ ,,პურს განტეხდნენ“ (ანუ ეზიარებოდნენ) და აღასრულებდნენ ,,აღაპებს“, ანუ აწყობდნენ ძმურ ტრაპეზებს. აღაპი იყო უშუალოდ წირვის გაგრძელება, რომლიც ერთგვარად წირვის ზეიმურობის გახანგრძლივება იყო.

უძველეს კურთხევანში (საღვთისმსახურო წიგნი) ვხვდებით ლოცვას: ,,კურთხევა განსხსნასა ხორცისასა წმინდასა კვირიაკესა ზედა“. პატრიარქის სიტყვებიც: ,,ხალხს ექნება საშუალება იქვე (მცხეთაში) გაახსნილოს მარხვა“, იმის  დასტურია, რომ მან ეს თქვა იმ კონტექტსში რა კონტექტსითაც უშვებს ეკლესია საკლავის დაკვლას, ანუ ამ ქმედებას ექნება ერთგვარი მოწყალების გაცემის ფორმა, ამით დაპურდება ხალხი და ერთი დიდი ძმური ტრაპეზით,  რომელიც თბილისიდან და სხვადახვა ქალაქებიდან თუ სოფლებიდან თავს მოიყრის მცხეთაში, მადლიერების დღეს აღნიშნავს.

,,რა დადებითი თუ უარყოფითი შედეგები შეიძლება მოყვეს ამას“:

დადებითი შეიძლება იყოს ის, რომ ის უძველესი, ქრისტიანული ტრადიცია აღდგეს, რასაც პირველქრისტიანებში ვხვდებით. ე.წ. ,,ძმური ტრაპეზი“  მრევლი, რომელიც თავს მოიყრის და ერთად აღნიშნავს მადლიერების დღეს, აღნიშნოს არამხოლოდ სულიერად, ანუ ლიტურგიული მსახურებით, არამედ საერთო, ძმური ტრაპეზითაც, რაც ერთიანობისკენ გადადგმული დიდი ნაბიჯი იქნება.

თუმცა, საქართველოში, სხვადასხვა სუბიექტური თუ ობიექტური გარემოებებიდან გამომდინარე, უამრავ ადამიანში, სიღრმისეული რელიგიური ცხოვრების დეფიციტის გამო, შემორჩენილია სისხლიანი მსხვერპლით სხვადასხვა დღესასწაულების აღნიშვნის ტრადიცია, ამიტომ არსებობს საფრთხე, რომ ამ საშინელმა ტრადიციამ, რაც ძირითადად მთაშია გავრცელებული, გადმოინაცვლოს ბარშიც, რადგან პატრიარქის ქადაგება, ამ კონკრეტულ საკითხთან მიმართებით, მოკლებული იყო კონკრეტიკას, ამან კი გაუთვიცნობიერებელ ადამიანებში შეიძლება გამოიწვიოს არასწორი აღქმა ( რისი რეალური საშიშროებაც დღევანდელ რეალობაში სამწუხაროდ არსებობს).

იმედია, რომ საპატრიარქო და პატრიარქი, ამის პრევენციულ ზომებს აუცილებლად მიიღებენ.

Please Share it! :)