Charlie Hebdo-ს კონტექსტი

გური სულთანიშვილი

წინასიტყვაობის მაგიერ

(„მაგრამ“-ის ენობრივ-ფილოსოფიური ანალიზი.)

აშკარაა რომ გახშირდა ლიბერალებისგან "მაგრამ" კავშირის დამცინავ და ნეგატიურ კონტექსტში წარმოჩინება. ესაა რეაქციონერული მიდგომა და პრობლემას უქმნის ამ კავშირის სწორად გამოყენებას. წინადადების შუაში მოქცეული “მაგრამ” აბათილებს/უკანა პლანზე გადაწევს პირველ ნაწილში გამოთქმულ აზრს და ამ გაბათილების მიზეზი მეორე ნაწილში გამოჩენილი ახალი გარემოებაა.

შენ გარბოდი, მაგრამ მე არ მოგდევდი და ა.შ.

დიახაც. ფუნდამენტალიზმი ცუდია, მაგრამ არ უნდა დავივიწყოთ, რომ ლიბერალიზმის პირმშოა.

და რა?

კრიტიკის მიზანი კონკრეტული იდეა უნდა იყოს, რაც აბათილებს წინა აზრს და არა ის ტექნიკა, რითიც ბათილდება, თორემ შემდეგ პრობლემები ამ ტექნიკის სწორად გამოყენებას ექმნება.  ცენტრალური ხაზი ამ დროს არის ის, რაც ლიბერალურ რეაქციონერულ პოლიტიკას ახასიათებს - იდეის გააბსოლუტება.  ამ იდეოლოგიურ მაქსიმას ვინც ოდნავ გადაუხვევს, ან თუნდაც კითხვის ნიშნის ქვეშ დააყენებს, იმწამსვე გასარიყად ამზადებს მას. დაახლოებით ამ ტენდენციას ქმნის "მაგრამ"-ის დამცინავი ტენდენცია, რომელიც დიდი ალბათობით ხელს შეუშლის შემდგომში მის სწორ კონტექსტში გამოყენებას. ენის შესაძლებლობის კრიტიკა ამ შემთხვევაში შედეგის კრიტიკაა, რაც მიზეზს საერთოდაც არ სპობს. ენაში ხომ შეგვიძლია ამოვიცნოთ დაფარული აზრები. ზუსტად აქ ჩანს იდეის გააბსოლუტების სურვილები, როცა "მაგრამ" კავშირს სპობ, ნიშნავს, რომ ტოვებ ერთ, უალტერნატივო სიმართლეს, რომელიც მეტწილად მმართველი კლასის მიზნებს გამოხატავს.

(ბოლოსდაბოლოს „მაგრამ“-ის პრინციპზეა აგებული ლიბერალური ტოლერანტობის იდეოლოგია. „გვეზიზღებოდეს ერთმანეთი, მაგრამ ვთანაცხოვრობდეთ“ „ვერ ვიტანდეთ მათ, მაგრამ არ ვუზღუდავდეთ სიტყვის თავისუფლებას“ და ა.შ.)

ვიდრე უშუალოდ ფაქტის და ფაქტამდე არსებული ვითარების შეფასებაზე გადავალ, მანამდე საჭიროა შემდეგ საკითხებს შევეხოთ:

ნიგერიის ტრაგედია  გაცილებით დიდ მასშტაბებს ითვლის, ვიდრე „შარლი ებდოს“ რედაქციაზე მიტანილი იერიში, თუმცა მედიას ეს დიდად არ აღელვებს - არ უნდა გაგვიკვირდეს. ეს სიმპტომატური და მოსალოდნელია.

ედვარდ საიდი წერდა,  თუ როგორ აღიქვამს და  წარმოადგენს დასავლური მეცნიერება აღმოსავლეთს, როგორაა აღმოსავლეთის რომანტიზებული იმიჯი გამყარებული. ესაა ევროპისა და ამერიკის კოლონიური მიზნების დასაბუთება-გამართლება. მუსლიმები, როგორც წესი, წარმოდგენილი არიან ან ნავთობის მიმწოდებლებად, ან პოტენციურ ტერორისტებად. მოკლედ, ევროცენტრისტული პოზიცია, რომელიც ყველაფერს მხოლოდ თავისი თავიდან ხედავს, ისლამს ტერორიზმთან აიგივებს და ისლამზე ბევრს ლაპარაკობს, იმიტომ რომ ხშირი შეხება აქვს, ხოლო აფრიკული ნაწილი არ არის საინტერესო. ეს ყველაფერი მაგალითის დონეზე რომ განვიხილოთ ძალიან ჰგავს იმას, როდესაც მედია ინტერესდება ცნობილი ხალხის მკვლელობებით, ან მკვლელობებით რომელიც ცნობილ ხალხს უკავშირდება - ჟვანია, გირგვლიანი და ა.შ. ხოლო კერძო მესაკუთრეების მიერ ჩადენილ დანაშაულებებში, სადაც ბევრი ხალხი იღუპება, ნეიტრალურია. როგორც ფრანგი ფილოსოფოსი, ლუი ალთუსერის მოწაფე და დასავლური მარქსიზმის ერთ-ერთი წამყვანი ფიგურა რანსიერი ხსნის, ძალადობაზე ლეგიტიმური კონტროლი ესაა ყველაზე მომგებიანი გზა, დააწესო ძალადობის ლიმიტები; განსაზღვრო, სად არის ძალადობა სად - არა და ეს გაავრცელო საჯარო სივრცეში, იმ ინსტრუმენტების მეშვეობით რასაც ფლობ (მედია, საგანმანათლებლო სივრცე და ა.შ.). ამიტომაც გადანაწილდა ასე უთანასწოროდ ყურადღება ნიგერიასა და საფრანგეთზე. ამიტომაც უწოდებენ რადიკალური მემარცხენე აქტივისტები ტერორიზმს არა მეცნიერულ, არამედ - ნორმატიულს ტერმინს.

ზუსტად ამის გავლით შეგვიძლია გავშალოთ სიტყვის თავისუფლებაც. მაგალითისთვის გამოვიყენოთ მატერიალური და პოსტმატერიალური პრობლემები. პირველი - როდესაც ადამიანს გამოკვების და პირველადი მოთხოვნილებების პრობლემები აქვს, ხოლო მეორე შემთხვევაში ეს მოთხოვნები დაკმაყოფილებულია და გადადის უკვე გამოხატვაზე, რეალიზაციაზე და ა.შ.  პირველი (მატერიალური პრობლემების დაკმაყოფილებისთვის) ყველაფერს გააკეთებს, ხოლო მეორეს ეს პრობლემა მოხსნილი აქვს და სხვა რეალობაში ცხოვრობს. იგი ვეღარ იაზრებს შიმშილს, სიცივეს და მსგავს საკითხებს, ამიტომაც იგი მაღალ იდეალებს განიხილავს და ხშირად ალმაცერადაც უყურებს მშიერს, რომელსაც ეს იდეალები არ აინტერესებს - ერთს სხვა მოთხოვნები აქვს, მეორეს - სხვა. ასეა სიტყვის თავისუფლებაც, ის იქ მოქმედებს, სადაც ფუნდამენტი და ძალა შედარებით თანაბარია, ეს ევროცენტრისტული მოთხოვნაა, რომელსაც თავისი რეალობა  და სტანდარტები აქვს, ამიტომაც მოთხოვნა მის არეალზე ვრცელდება, შემოსაზღვრულ სივრცეში, საიდანაც სრულად გარიყულია სხვა. (ეს შედარება მხოლოდ პრინციპის დონეზეა და არამც და არამც არ გაიგივება ისლამური საზოგადოების მშიერებთან და დასავლურის გამოკვებილებთან). პრინციპი კომუნიკაციის არევაა, როდესაც საგნის საერთო აღქმაში გადათარგმნა არეულადაა განაწილებული, ეს ის შემთხვევაა როდესაც ერთი და იგივე სიტყვა სხვადასხვა ობიექტებზე მიუთითებს. მაგალითად, თუ დასავლეთში ქალი აღმოსავლელი ქალის მიერ ჩადრის ტარებას ჩაგვრად აღიქვამს, და თავისუფლებად  - არჩევნის თავისუფლებას, მუსლიმი ქალის შემთხვევაში ჩადრი შესაძლოა პირადი არჩევანი იყოს მამის, ქმრის და ისლამური კოლექტივის დაძალების გარეშე. თუმცა დასავლეთი ამას ვერ იგებს, იმიტომ რომ ჩადრი გაბატონებული მოცემულობაა, ხოლო თუ დასავლელი ქალი კოსმეტიკურ იმპლანტებსა და პლასტიკურ ქირურგიას მიმართავს, რათა კონკურენტული დარჩეს  სექსის ბაზარზე და ამას არჩევნის თავისუფლებით ამართლებს, ისიც ვერ იაზრებს გაბატონებულ მოცემულობებს. სხვადასხვა კულტურები პრინციპულად სხვადასხვა შრომით ურთიერთობებზე და განსხვავებულ სოციალურ ისტორიაზე აღმოცენდნენ, ამიტომაც ერთი კულტურის მიერ მოპოვებული დომინაცია და შემდეგ სხვა კულტურების ობიექტივიზაცია, აბსოლუტურ ობიექტებად ქცევა არასწორია. ის რევს კომუნიკაციას.

აბსოლუტურ ობიექტად ქცევა ნიშნავს, რომ შენ უყურებ მას ისე, თუ როგორ ერგება ის შენს ვითარებას, ამიტომაც კაპიტალის დაკვეთაა, გავიაზროთ ისლამური საზოგადოება, როგორც ერთ მთლიანობად, მიუხედავად იმისა, რომ სუნიტებსა და შიიტებს შორის დიდი განსხვავება და დაპირისპირება არსებობს. მეტიც, სუნიტებს შიგნით დაპირისპირებაა ჰანბალიტურ ინტერპრეტაციასა (ყველაზე რადიკალური მიდგომა, ჰანბალიტურმა სკოლამ მისცა დასაბამი ფუნდამენტალისტურ–პურიტანულ მოძრაობას ვაჰაბიზმს. იგი ულტრაკონსერვატიული ისლამური მოძღვრებაა, რომელიც უარყოფდა ყველანაირ სიახლეს, და რომელიც ყურანის და სუნას ადრეულ პრაქტიკას ეყრდნობოდა) და სხვა გაგებებს შორის.

ჯერ კიდევ 30-იანი წლებიდან დაიწყო კრიტიკის ხაზი, რომელიც ფრანკფურტის სკოლის წარმომადგენელ, გერმანელ ფილოსოფოსს და სოციოლოგს მაქს ჰორკჰაიმერს ეკუთვნის. რომლის მიხედვითაც, თუ არ აკრიტიკებ კაპიტალიზმს, ჩუმად უნდა იყო ფაშიზმზე. ასეა დღესაც ლიბერალურ დემოკრატიაზე - თუ მას არ აკრიტიკებ ხმა არ უნდა ამოიღო  რელიგიურ ფუნდამენტალიზმზე. ფუნდამენტალიზმი რომ ლიბერალიზმის პირმშო და მასზე რეაქციაა, ამას ახლო აღმოსავლეთში  ნავთობზე განვითარებული მოვლენებიც ადასტურებს. ჯერ კიდევ 1920–40 წლებში გაიცა დიდი კონცესიები ნავთობის ძიებისა და მოპოვებისათვის. მთავარი კონცესიონერები შვიდი უმსხვილესი კომპანია იყო - „ექსონი“ „მობილი“ „გალფი“ „ბრითიშ პეტროლიუმი“ და ა.შ. ამ კომპანიებმა შემქნეს მონოპოლისტური კარტელი და ადგილობრივ მთავრობებს თავს მოახვიეს ფასები, ამან შექმნა ეკონომიკური სტაგნაციები. ორი კომპანია ჰოლანდიური და ბრიტანული იყო, დანარჩენი - ამერიკული. 1960 წელს შეიქმნა პოლიტიკური ისლამის უდიდესი იარაღი ოპეკი, რომელიც დაუპირისპირდა დასავლურ კარტელებს. საუდის არაბეთი, ირანი, ქუვეითი, ერაყი და ვენესუელა. 65 წლამდე ისინი პარიტეტული სისტემით ინაწილებდნენ ამ ყველაფერს. 70 წლებიდან იწყება ნავთობის ნაციონალიზაციის ტენდენციები, რასაც მოჰყვება უკვე ისლამური რევოლუცია, ისლამური რევოლუცია გამოირჩევა რევოლუციებს შორის ყველაზე დიდი დასწრებით, მასში გაერთიანებული იყო ყველა - მემარცხენე, მემარჯვენე, კლერიკალი და ა.შ. და მას ალან ბადიუ, მარქსისტი ფილოსოფოსი ავთენტურ პოლიტიკურ ივენთს ეძახის, რომელიც იმ დროს მესამე გზა იყო, მაგრამ გადაიქცა პოლიტიკურ ისლამად. ეს ის შემთხვევაა, რაც ბენიამინმა აღწერა, რომ ყოველი განუხორციელებელი რევოლუცია იძლევა ფაშიზმის აღზევების შესაძლებლობასო.

ამას დამატებული ფუნდამენტალიზმის ისტორიაზე ძალიან კარგ სტატიას წერს ნოამ ჩომსკი, მისი მთავარი თეზისია, რომ დასავლეთს არა რადიკალური ისლამი, არამედ თავისუფლება აშინებს, ანუ თავისუფალი ისლამიზაცია. ისეთი ისლამიზაციები, რომლებიც კონტროლს აკარგვინებენ დასავლურ გაერთიანებებს. რადიკალური ისლამის შიში, რომელიც მოითხოვს ოპონირებას პრაგმატული დემოკრატიის საფუძვლებზე. საერთო საფრთხე ყოველთვის დამოუკიდებელია, ამერიკის შეერთებული შტატები და მისი მოკავშირეები რეგულარულად მხარს უჭერენ რადიკალურ ისლამისტებს, ზოგჯერ პრევენციული ზომებისათვის, რათა თავიდან აიცილონ სეკულარული ნაციონალიზმი.

ამის ყველაზე ნათელი მაგალითი საუდის არაბეთია, რადიკალური ისლამის (და ისლამური ტერორის) კულტურული და იდეოლოგიური ცენტრი. გრძელ სიაში მოიძებნება პაკისტანის დიქტატორი, ზია ულ-ჰაქი, ერთ-ერთი ყველაზე ბინძური დიქტატორი, რომელიც პრეზიდენტ რეიგანის ფავორიტი იყო და რადიკალური ისლამიზაციის გეგმა ჰქონდა (საუდის ეგიდით).

ამხელა შესავლის შემდეგ გადავიდეთ „შარლი ებდოს“ ამბავზე, სადაც გვექნება უფლება თამამად ვიხმაროთ კავშირი „მაგრამ“, გავიაზროთ არეული კომუნიკაციური სისტემა და შევაფასოთ კონკრეტული მოვლენები.

ზიგმუნდ ბაუმანის აზრით, იერიშებმა ადამიანებიდან (და არა ხალხიდან) სიმბოლოებზე გადაინაცვლა. პოლიტიკური იერიშები პერსონალიებიდან (ფრანც ფერდინანდი, აბრაამ ლინკოლნი და ა.შ.) გადადის სიმბოლოებზე, ამერიკაში მსოფლიო სავაჭრო ცენტრი, როგორც ეკონომიკური სიმბოლო, ხოლო საფრანგეთში მედია, როგორც პასუხისმგებელი საჯარო დისკურსის შექმნაში.

 1. „შარლი ებდო“ იყო რასისტული გაზეთი, რომელსაც სიტყვის თავისუფლებასთან არაფერი ჰქონდა საერთო. მასზე შესაძლებელი იყო განხორციელებულიყო სახელმწიფოს მიერ კანონით გათვალისწინებული აქტი, რომელიც დახურავდა ამ გაზეთს. რამდენადაც თარიქ ალი ამბობს „შარლი ებდო“ ვეღარ ახერხებდა ბაზარზე კონკურენტუნარიანობის შენარჩუნებას, ამიტომაც სჭირდებოდათ პროვოკაცია. ასევე აღნიშნავს, რომ დანიური ჟურნალი, რომელზეც პირველი ასეთი გახმაურებული იერიში მიიტანეს, მემარჯვენე-კონსერვატიული იდეოლოგიის მატარებელი იყო და მეორე მსოფლიო ომის დროს მჭიდრო კავშირში იყვნენ ნაცისტებთან. საუბარია იმაზე, რომ სიტყვის თავისუფლებას ისინი ითხოვენ, ვინც პირველები არღვევენ მას - უფლებები მოვალეობების გარეშე არ არსებობს! „შარლი ებდო“ იყო უკონცეფციო, ეპატაჟის მქონე გაზეთი, რომელმაც ვულგარული გზით მოინდომა ბაზარზე გადარჩენა, მათ კარიკატურებს არ ჰქონია პოლიტიკური მნიშვნელობა, ის იყო დაპირისპირება ხალხის მიმართ. ამ აქტის შემდეგ მოხდა ტრაგედიის კომერციალიზაცია და 60,000-იანი ტირაჟი 3 000 000-იანამდე გაიზარდა.

     2.    სიტყვის თავისუფლებაზე საუბარი ვალიდურია მაშინ, როდესაც ორივე მხარე  თამაშის პრინციპებს იცავს. სრულად ვიზიარებ სიტყვის თავისუფლების საყოველთაო კონცეფციას, არგუმენტს არგუმენტი უნდა მოერიოს, მაგრამ როდესაც პრინციპულად სხვადასხვა ძალებს შორის ხდება მსგავსი დაპირისპირება, იქ უადგილოა. ადამიანებს როდესაც არ აქვთ არგუმენტი, მასთან აუცილებელია სხვა მიდგომა. ეს ის შემთხვევა იყო, როცა წითელი ფერის ნაჭერი აუფრიალეს ხარს, ხარს ჰქონდა რეაქცია, შემდეგ კი ღელავენ, თუ რატომ არ არის ხარი დემოკრატიული.  (შედარება მხოლოდ პრინციპის დონეზეა, არავითარ შემთხვევაში არ ვაიგივებ ისლამურ სამყაროს ხართან!)

3. ეს ფაქტი ხელს აძლევს ფრანგულ მემარჯვენე ძალებს და არა მხოლოდ. იწყება ისლამის მიმართ შიში, ანტიიმიგრაციული პარტიების პოპულარობა,  რომლებიც საფრთხეს მუსლიმების საკითხში ხედავენ,  დიდი პროგრესიით იზრდება. გერმანიაში (AfD) უკვე დიდი პოლიტიკური კაპიტალის შეგროვებაზე დაიწყო ფიქრი. ასეთი პოპულისტი პარტიები და მოძრაობები მთლიანად ევროპაშიც ძლიერდება. საფრანგეთში მარინ ლე პენი, ეროვნული ფრონტის ლიდერი აცხადებს, რომ ისლამურმა ფუნდამენტალიზმმა ომი გამოუცხადა ევროპას და საჭიროა მობილიზაცია, იტალიაში ულტრამემარჯვენე ლიდერები ითხოვენ მეჩეთების და მუსლიმური კულტურული ცენტრების გაქრობას. ანტიიმიგრაციული პოლიტიკის მომხრე პარტიები აკეთებენ გამოკითხვებს, სადაც ხალხის ხმა აშკარად შეცვლილია, მათი მხარდაჭერა 5 და 10 %-ით იზრდება. აგრეთვე ძლიერდებიან ნეონაცისტური დეკლარირებული თუ მიწისქვეშა ორგანიზაციები. ისინი ერთხმად ამბობენ, რომ ისლამმა თავისი სახე კიდევ ერთხელ წარმოაჩინა. „მე ვარ შარლი“ - რეაქციონერული მიდგომაა, რეაქტიული სოლიდარობის მიღმა იმპლიციტურად იკითხება, რომ ითხოვ მუსლიმების მიმართ პოლიტიკის გადახედვას, ეთანხმები ულტრამემარჯვენე პარტიების რიტორიკას და გაუაზრებლად ზურგს აქცევ ომის დროს ევროპაში ლტოლვილობაში წამოსულ მუსლიმებს, მუშებს, რომლებსაც შრომითი ექსპლუატაცია კვლავ გაუძლიერდება კულტურული სტიგმის გამო, ანუ ეს კვლავ დაბალ სოციალურ ფენას აზარალებს.

4. ანტი-საემიგრაციო პოლიტიკა პოპულისტური ბოდვაა, რომელიც პოლიტიკაში უნივერსალური ღირებულებების ცნებას  ეწინააღმდეგება. გამოსავალი არა საემიგრაციო პოლიტიკის გამკაცრებაში, არამედ უფრო მეტ, ავთენტურ ემიგრაციაშია, რომელიც არ იქნება მხოლოდ ლეგალისტურ დონეზე დარჩენილი და რომელსაც ტოლერანტობის იდეოლოგია ვერ აგვარებს, არ ამართლებს. ტოლერანტობის კრიტიკის  მთავარი ხაზი არის ის, რომ დღესდღეობით  პრობლემების უმეტესობა აღიქმება როგორც არატოლერანტული და არა როგორც უთანასწორობა, უსამართლობა, ექსპლუატაცია. კულტურული განსხვავებები, სადაც ჩვენ უნდა ავიტანოთ ერთმანეთი, არ ვეთანხმებოდეთ, მაგრამ პატივს ვცემდეთ, გვეზიზღებოდეს, მაგრამ ვთანაცხოვრობდეთ - ესაა პოლიტიკის კულტურალიზაცია, ხოლო ტოლერანტობა პოლიტიკური პროცესის შემდგომი პროცესია, რომლითაც რეალური პრობლემები სიღრმეში ჩადის, კულტურული განსხვავებულობების კონფლიქტურ ფორმაში მუდმივი კვალვწარმოება კი არის მექანიზმი რეალური პოლიტიკური პრობლემების გადაფარვისა. შეუიარაღებელი თვალისთვის რთულად აღსაქმელია ეს ყველაფერი, მაგალითად: დასავლეთში გაუსაძლისი შრომის მატერიალური რეალობა და სიტყვა "მშრომელი" შეცვლილია "ემიგრანტით" - საფრანგეთში - ალჟირელები, ამერიკაში - მექსიკელები და ა.შ. ამით გადაფარულია მშრომელის ავთენტური სახე,  მათი ექსპლუატაცია და პრობლემები გადადის მულტიკულტურალიზმის კატეგორიაში - და მათ პრობლემებს ლიბერალური  ფრთის მხრიდან ექსპლუატაციის მაგივრად არატოლერანტულობა ეწოდება.

5. ვულგარული მემარცხენე პოზიცია, რომელიც ამბობს, რომ ღირსები იყვნენ და ა.შ. არის ვულგარული პროცესების მედლის მეორე მხარე. თუ პოლიტიკურ ისლამს ხანდახან ბევრი მემარცხენე თეორეტიკოსი მოიხსენებს, როგორც ანტიკაპიტალისტურ მოცემულობად, ეს არ ნიშნავს, რომ ის მისაღებია. ჩემი მტრის მტერი ჩემი მეგობარი არ არის. როცა ჩვენ შეგვეხება, აუცილებლად ვიქნებით იგივე ობიექტები მათთვის. საჭიროა საუბარი არა იმაზე, თუ ვინაა ცალსახად დამნაშავე, არამედ გამოსავლებზე.

6. ისლამის ასოცირება ტერორიზმთან იგივეა, რაც ქრისტიანობის კოლონიალიზმთან ასოცირება. მსგავსი მიდგომები არის პრემოდერნული „ფიქსირებული იდენტობის“ პოლიტიკიდან წამოსული, სადაც არაბი - აპრიორში მუსლიმია, მუსლიმი კი ტერორისტი, ანუ, ე.წ. გენეტიკურად განპირობებული სოციალური სტატუსებია. როდესაც დასავლეთი ითხოვს მოდერნულ წესრიგს თავის შიგნით, მინიმუმ თვალს უნდა უსწორებდეს მის დამოკიდებულებას სხვა სიმრავლეების მიმართ და არ იყოს პრემოდერნული.

წერილის მთავარი მიზანი იყო არა რომელიმე მხარის გამართლება, არამედ მესამე გზის პოვნა. როდესაც საკითხები ფუნდამენტალიზმზე   ლიბერალური მითოლოგიით ისწავლება,  მთავარი განხილვის თემა ყოველთვის ისლამური ფუნდამენტალიზმი ხდება, ხოლო საბაზრო ფუნდამენტალიზმი და სასაქონლე ეკონომიკა კრიტიკის გარეშეა. ლიბერალური დემოკრატიისგან ვიღებთ იმავე ფუნდამენტალიზმს (პრინციპებით), რომელსაც დასავლეთი გმობს, ისეთ გარემოს, სადაც წარმოუდგენელია ისეთი საკრალური კონცეფციების გადახედვა,  რომელმაც ცალსახად არ იმუშავა. რელიგიაც ხომ ყოველთვის კაპიტალის დაკვეთით მოქმედებდა? ლიბერალური მულტიკულტურალიზმი ასწავლის შემწყნარებლობას კულტურებს შორის, მაშინ, როდესაც ცხადს ხდის, რომ ნამდვილი ტოლერანტობა სრულად მხოლოდ ინდივიდუალისტურ დასავლურ კულტურაშია შესაძლებელი და ამით ლეგიტიმაციას ანიჭებს მილიტარისტულ ინტერვენციასაც კი, როგორც სხვების არატოლერანტულობისადმი უკიდურესი სახის ბრძოლის მეთოდს. ზოგი ამერიკელი ფემინისტი მხარს უჭერდა ამერიკულ ინტერვენციას ავღანეთსა და ერაყში, როგორც ამ ქვეყნების ქალების დახმარების ფორმას. თუ მე მჯერა ინდივიდუალური არჩევნის და სხვადასხვა კულტურების ტოლერანტობის, რა თქმა უნდა ეს მანიჭებს უფლებას, რომ ვიყო არატოლერანტული იმ კულტურების მიმართ, რომლებიც კრძალავენ არჩევანს და ტოლერანტობას.

liberali


მსგავსი თემები:

1)  საფრანგეთის პრინცი და ჰერცოგი: მე შარლი არ ვარ

2) შარლად ყოფნა-არყოფნის სევდა

3) თამარ ცხადაძის თვალსაზრისი: შარლიზე და „მაგრამ“-ის ნაირსახეობებზე

4) ანალიტიკოსები ხედავენ ორმაგ სტანდარტს სიტყვის თავისუფელბის ევროპულ კანონმდებლობაში

Please Share it! :)