ზურაბ კინკაძე - შობიდან აღდგომამდე

ზურაბ კიკნაძე

ბევრ სხვა ადგილთა შორის, სადაც მიმდინარეობს სახარებისეული ამბები, რამდენიმე ადგილი ხერხემლად გასდევს ქრისტეს ამქვეყნიურ ცხოვრებას. თითოეული მათგანი თანამიმდევრობით აცხადებს ღმერთკაცის ამქვეყნიურ მისიის ახალ-ახალ საიდუმლოებებს.

პირველი არის ბეთლემი, „სახლი პურისა“, სადაც იშვა მაცხოვარი. ღმერთმა ისურვა შობილიყო არა მეფეთა სასახლეში, ფუფუნებაში, არც თუნდაც ქოხში თუნდაც უღარიბესი ისრაელიანისა, არამედ საქონლის სადგომში, სადგომთა შორის უდარესში - გამოქვაბულში, სადაც უბირი მწყემსები თუ შეაფარებდნენ თავს ნახირთან ერთად. რატომ მოხდა ასე? განგებით ისე უნდა მომხდარიყო, რომ ღვთის ხორციელქმნას, მის დამდაბლებას ქმნილებათა იერარქიის უკანასკნელ საფეხურზე, შობის ადგილითაც ჰქონოდა შესატყვისობა.

ბეთლემში მოხდა განკაცების საიდუმლო, მაგრამ ვინ იყო ამის მხილველი, შემსწრე - ვინ, გარდა მწყემსებისა და პირუტყვისა, რომელიც იმჟამად ბაგაში იმყოფებოდა, და მოგვთა, რომლებიც აღმოსავლეთიდან მოვიდნენ ძღვენით თაყვანსაცემად, რათა კვლავ უკან, თუმცა სხვა გზით, გაბრუნებულიყვნენ? არ არსებობს ცნობა, რომ მოგვებს, რომლებიც სხვა გზით გაბრუნდნენ, ვისმეთვის პალესტინაში, რომელიმე ისრაელიანისთვის გაენდოთ ღმერთკაცის შობის საიდუმლო. ანგელოზებმა, პირველმა მახარებლებმა, მწყემსებს ახარეს იმ ღამით ყრმის შობა, მწყემსებმა - სხვებს, მდაბიურთ, მაგრამ მათ მხოლოდ გაიკვირვეს და საიდუმლო საიდუმლოდ დარჩა. „ხოლო მარიამს დაემარხნეს სიტყუანი ესე და დაედვა გულსა თვისა“ (ლუკ. 2:19).

შესაძლოა, ბუნებას მეტი განეცადა იმ ღამით, როგორც მოგვითხრობს ერთი აპოკრიფი, რომ ყრმის შობისას დრო შეყენებულა და ყოველი მოძრავი არსება თუ მოვლენა ერთი წამით შეჩერებულა და მეორე წამს კვლავ ამოძრავებულა...

მეორე ადგილია იორდანე. ბეთლემიდან იორდანემდე გავიდა ოცდაათი წელიწადი. სად იყვნენ ის მწყემსები? ახსოვდათ მათ იმ ღამის საკვირველება? ან ისინი სად იყვნენ ამ დროის მანძილზე, რომელთაც გაუკვირდათ მწყემსების ნაამბობი - მათთვის ანგელოზთაგან ნახარები ამბავი?

რა მოხდა იორდანეზე? იორდანეზე ნათლისღებისას განცხადდა სამების საიდუმლო. აქ იყო ძე, წყალში შთაფლული, სულიწმიდა, მტრედის სახით დავანებული მის მხარზე, და ხმა მამისა, რომელიც ამბობდა ნათელღებულის მიმართ: „ესე არს ძე ჩემი საყვარელი, რომელი მე სათნო-ვიყავ“. გაცხადდა სამების საიდუმლო, მაგრამ სახარება ძეზე მოგვითხრობს, ის ძის წიგნია. იორდანეზე გაცხადდა საიდუმლო ძისა, როგორც „ნათლისა ნათლისაგან“. მაგრამ ეს ნათელი უხილავი იყო. არ არის ცნობა, რომ იორდანედან ამოსული ქრისტეს ნათელი ეხილოს ვისმე. ის არ უხილავს არც იოანე ნათლისმცემელს. მას შეეძლო ეგრძნო მხოლოდ, ვინ იდგა მის წინაშე, მაგრამ მისი ფიზიკური თვალი ვერ ხედავდა მას, როგორც ნათელს.

ქრისტეს ნათელი დაფარული იყო თვით მის მოციქულთა თვალთათვის. მაგრამ სრულიად მიუწვდომელია იგი? ადამიანს, ქმნილებას, ხორცში მყოფს, არ ძალუძს მისი განცდა? ის ნათელი, რომელიც არის ქრისტე, და რომელსაც ნათლისღებით დაფლულნი შეიმოსავენ, ხილულად გამოუჩნდა მოციქულებს.

ეს მოხდა თაბორის მთაზე, ეს იყო თაბორის გამოცხადება.

„და შემდგომად ექუსისა დღისა წარიყვანნა იესო პეტრე და იაკობ და იოანე, ძმაი მისი, და აღიყვანნა იგინი მთასა მაღალსა თვისაგან. და იცვალა მათ წინაშე სხუად ფერად, და განბრწყინდა პირი მისი, ვითარცა მზე, ხოლო სამოსელი მისი იქმნა სპეტაკ, ვითარცა ნათელ“ (მათ. 17:1-2).

თაბორზე მან აჩვენა მათ, უფრო სწორად, შეაძლებინა ეხილათ ის სახე, რომლითაც ძე ღვთისა გამოჩნდება ყველას წინაშე მეორედ მოსვლისას. ამ სამმა მოციქულმა მოისმინა იგივე ხმა და სიტყვები, იორდანეზე რომ გაისმა სამების განცხადებისას: „ესე არს ძე ჩემი საყვარელი, რომელი სათნო-ვიყავ“. ეს არის ერთი საერთო ნიშანი იორდანესა და თაბორს შორის. თაბორზე გამოჩნდა ღვთის ძის ნამდვილი სახე, რომელიც უხილავი იყო იორდანეზე თვით ნათლისმცემლისთვისაც კი.

თუმცა სახარებაში ნათქვამია, რომ ქრისტე „იცვალა მათ წინაშე სხვად ფერად“ და ვლაპარაკობთ ქრისტეს ფერისცვალებაზე, მაგრამ არ უნდა ვიფიქროთ, რომ მან ეს „სხვა ფერი“ ახლა და აქ მიიღო. ქრისტეში კი არ მომხდარა ცვლილება, ფერისცვალება, არამედ მოციქულებში, მათ ფიზიკურ სახედველში, რომელიც ისე გარდაიქმნა, რომ შეძლო ამ დაუსაბამო, დროითა და სივრცით შემოუზღუდველი ნათელის აღქმა. მოციქულთა ბუნებაში იმ წამს მართლაც მოხდა ხორციელის გადასვლა სულიერში, ხორცის სულ-ქმნა (განსულება), რამაც ისინი ესქატოლოგიურ ჟამში გადაიყვანა. იმისათვის, რომ ადამიანს ეხილა ქრისტეს ნათელი, „ნათელი მერმისა ცხორებისა“, თავად უნდა ყოფილიყო მისი მოზიარე ქრისტეში განღმრთობით.

თუ თაბორის მთაზე ქრისტემ თავის რჩეულ მოციქულებს აჩვენა თავისი ღვთაებრივი, საგნობრივ სამყაროში უხილავი სახე, გეთსიმანიის ბაღში უკანასკნელი ლოცვისას ამავე სამს თავისი გატანჯული კაცობრივი სახით წარმოუდგა. მაგრამ გეთსიმანიის ლოცვას წინ საპასექო სერობა უძღოდა.

ამ სერობაზე, როცა ქრისტე თავის თორმეტ მოწაფესთან ერთად აღნიშნავდა პასექის დღესასწაულს, ისინი - ერთი და ათორმეტი ერთ განუყოფელ ოჯახს წარმოადგენდნენ. აქ იყვნენ წყვილწყვილად ძმებიც და იყვნენ ერთმანეთთან საერთო წინაპრით დაუკავშირებელნიც, ზოგნი გალილეიდან, ზოგნი იუდეიდან. ქრისტემ ისინი ერთ ოჯახად შეყარა და მათი სახით კაცობრიობას ახალ ნიადაგზე დამყარებული ერთობის სახე უჩვენა. და, რაც მთავარია, მათ შორის იყო ძე ღვთისა, პურს ტეხდა მათთან ერთად, ჭამდა და სვამდა.

მაგრამ მთავარი ისიც არის, რომ აქ ითქვა სიტყვები, რომლებიც იმარხავს, იქნებ გააცხადებს კიდეც მისი მოვლინების (ღვთის განკაცების) საიდუმლოს. მან თქვა არა ვინმეს კითხვაზე პასუხად, არამედ წარმოთქვა ჭეშმარიტება, როგორც განაჩენი ამ სოფლის მიმართ, თავისი საბოლოო სიტყვა, რადგან მისი ჟამი მოახლოებული იყო. მან თქვა ყველას გასაგონად, იუდაც იქ იყო:

„ძე-სამე კაცისაი წარვალს, ვითარცა წერილ არს მისთვის, ხოლო ვაი კაცისაი მის, რომლისა მიერ ძე კაცისაი მიეცეს. უმჯობეს იყო მისა, არა თუმცა შობილ იყო კაცი იგი (მ. 26:24).

„ძე კაცისაი წარვალს“, რათა იხსნას კაცი. ეს აუცილებლობაა. ღვთის თავისუფლება ადამიანის ხსნის აუცილებლობით არის შეზღუდული. მაგრამ აუცილებელია მისი წასვლა გამცემლობით? ეს აუცილებლობა წუთისოფლის დაცემულმა მდგომარეობამ გამოიწვია, რადგან „ყოველი სოფელი ბოროტსა ზედა დგას“. სწორედ იმიტომ მიდის ამგვარი წასვლით ძე კაცისა, რომ იხსნას სოფელი, რომელიც ბოროტებაშია ჩაფლული, რომლის ნაწილია იუდას ამბორიც. ეს ამ წუთისოფლის ტრაგიკული ფაქტია. არსებობს გამცემი... თუ არ აღმოჩნდებოდა იუდა ათორმეტს შორის, მაცხოვარიც არ დასჭირდებოდა სოფელს, არც განკაცება, არც ჯვარცმა, არც აღდგომა... ადამის ცოდვით გასენილია ადამის მთელი მოდგმა, კაცობრიობა. პავლე მოციქული ამბობს, რომ „ქრისტე, ვიდრე-იგი ჩვენ უძლურ-ღა ვიყვენით, ჟამსა ოდენ უღმრთოთათვის მოკვდა. რამეთუ ძნიად ვინმე მართლისათვის მოკვდის...“ (რომ. 5:6-7). „ჟამსა ოდენ“ ანუ არც ადრე, არც გვიან. პარადოქსია, რომ ქრისტე უღვთოთათვის მოკვდა? მოკვდა, რადგან უღვთოებაა გამეფებული წუთისოფელში. რადგან „არა უხმსცოცხალთა მკურნალი, არამედ სნეულთა“ (მათ. 9:12). მოკვდა უძლურთათვის, სნეულთათვის, უღმრთოთათვის, ცოდვილთათვის, რათა მოკლულიყო ცოდვის ძირი.

იუდამ მისცა ქრისტე მღვდელმთავრებს და ფარისევლებს, მაგრამ ამაზე უწინარეს ქრისტემ თავად მისცა თავისი თავი მრავალთა სახსნელად, როცა გატეხა პური, ჩამოუსხა „ვენახის ნაყოფისგან“ და თქვა: „მიიღეთ და ჭამეთ, ესე არც ხორცი ჩემი...“ და „სუთ ამისგან ყოველთა, ესე არს სისხლი ჩემი ახლისა აღთქმისაი, მრავალთათვის დათხეული მისატევებელად ცოდვათა...“ (მათ. 26:26-28).

აქ და ამ დროს მიეცა დასაბამი ევქარისტიის საიდუმლოს - ამ განტეხილი პურიდან და დათხეული ღვინიდან მრავალთათვის.

უშუალოდ საიდუმლო სერობას, რომელიც უკანასკნელ სერობად იქცა, მოსდევს ლოცვა გეთსიმანიაში. მაცხოვარმა აქ თაბორის საიდუმლოს მოწმე მოციქულნი წაიყვანა, რათა მათ ეფხიზლათ მისი ლოცვისას. ესეც უკანასკნელი იქნებოდა, ეს ლოცვა. მოციქულებმა ვერ იფხიზლეს, მაგრამ მაინც იხილეს მათ კრავი, „რომელმან აღიხვნა ცოდვანი სოფლისანი“.

აი, რა იხილა ამ სამმა ძილსა და ღვიძილს შორის წამიერად, რადგან ოდნავ ხანგრძლივად ამის ხილვა ისევე აუტანელი იქნებოდა, როგორც ნათლის ხილვა თაბორის მთაზე (ფერისცვალების ხატი გადმოგვცემს ხორციელისათვის ამ საშიშ რეალობას). ეს ხილვა მხოლოდ ლუკას სახარებამ შემოგვინახა: „და იყო ღვაწლსა შინა, უმეტესღა ილოცვიდა, და იქმნა ოფლი მისი ვითარცა ცვარი სისხლისაი, გარდმომავალი ქვეყანასა ზედა“ (ლ. 22:44).

რას გვიჩვენებს ეს სისხლის წვეთები, ოფლის ნაცვლად დადენილი?

უკიდურესობამდე მისულ სიმწარეს, რომელსაც განიცდის ადამიანი აუტანელი ტვირთის ქვეშ. მაგრამ ის ღვაწლი, რომელშიც იმყოფება იესო, არ არის ფიზიკური ხასიათისა. ამ ღვაწლში (ბერძნ. აგონია) მთელი მისი ადამიანური ბუნებაა ჩართული სულიერ-ფიზიკური ერთიანობით. ის იტვირთავს კაცობრიობის ცოდვებს და ხდება იმის თანამდები, რაც მას არ ჩაუდენია. ის, სრულიად უცოდველი, იღებს ყველა დაუმსახურებელ დარტყმას თავის თავზე, როგორც მეხამრიდი - იუდას ამბორს, ეკლის გვირგვინს, გაშოლტვას, გამასხრებას, შეუწევნელობას ყველასაგან, თვით მამისგანაც (ელი, ელი, ლამა საბაქთანი?). გეთსიმანიაში ლოცვისას გადაწყდა საბოლოოდ, რომ მას არა მხოლოდ უნდა ეტვირთა წუთისოფლის ცოდვები, არამედ დაუმსახურებელი სასჯელიც, რომელიც წინასწარ სისხლის ოფლის სახით გამოჩნდა მის შუბლზე.

აქ, ამ დროს ახდა ესაია წინასწარმეტყველის სიტყვები, რომლებმაც ესაია უფრო მახარებლად გამოაჩინა, ვიდრე წინასწარმეტყველად. აი, რა თქვა მან უფლის მსახურზე, რომელიც იტვირთავდა თავისი ხალხის ცოდვებს: „კაცი გვემასა შინა იყო და იცის მან დათმობა სალმობათაი, რამეთუ არა გარე-მიიქცია პირი მისი, იგინა და არა შეირაცხა. ამან ცოდვანი ჩვენნი იტვირთნეს და ჩვენთვის ივნოს და ჩვენ შეგვირაცხოს სალმობათა შინა და წყლულებათა და განბოროტებათა. ხოლო იგი იწყლა ურჩულოებათა ჩვენთათვის და იგვემა ცოდვათა ჩვენთათვის“ (ეს. 53:3-5).

გოლგოთა, „თხემის ადგილი“, თავის ქალასავით მოშიშვლებული ბორცვი, არც ბორცვი. ადგილი, რომელიც მაინც ყოველი მხრიდან იხილვება. აქ აღიმართა სამი ჯვარი, ერთერთზე აცვეს იესო.

სახარება იცნობს ჯვარს მაცხოვრის ჯვარცმამდე. თავად მაცხოვარი ამბობს, ეუბნება მოწაფეებს და ყველას: „აღიღენ ჯვარი თვისი და შემომიდეგინ მე...“ ქრისტე არ მოითხოვდა უბრალო მოკვდავისგან იმავე აღსასრულს, რაც მას თავისივე განგებით ელოდა. ამ სიტყვებით ის არ ამბობს, რომ მისი მიმდევარი ჯვარს უნდა ეცვას. ჯვარი აქ აღნიშნავს ყოველი ადამიანისათვის წილხვედრილ ტვირთს, შეწონადს ღვთისაგან მიმადლებული ძალისა, რომელსაც არ უნდა გაექცეს ადამიანი. ყველას ელის თავისი ჯვარი, რომელიც უდტვინველად უნდა ზიდოს მან. ამგვარი ზიდვა სიმბოლურად აჩვენა სიმონ კვირინელმა, რომელსაც თავისთვის გზად შინ მიმავალს აჰკიდეს ქრისტეს ნივთიერი ჯვარი, როცა მაცხოვარს გაუჭირდა მისი ზიდვა. მაგრამ ქრისტეს ჯვარს, რაც იყო მისი ჯვარი მისივე განგებით, ვერავინ იტვირთავდა.

იოანე ოქროპირი წერდა, რომ ის ჯვარცმულში ხედავდა მეფეს, რადგან, მეფე თავისი ხალხისათვის უნდა კვდებოდესო. ვინც უფლებამოსილია მეფობისათვის, ის მზად არის თავისი სამეფოსთვის თავის გასაწირად. ვერავინ უშველის სამეფოს, ვერც ერთი ადამიანი, მხოლოდ მეფის სისხლი გადაარჩენს ხალხს. და რაც უფრო მაღლაა კაცი, მით უფრო ძვირფასია მისი სისხლი. ამ სისხლზე, თუ ის სამყაროს მეუფის სისხლია, ამბობს გრიგოლ ღვთისმეტყველი, რომ „სისხლის რამდენიმე წვეთი აღადგენს მთელს სამყაროს“. ერთ აპოკრიფში ნათქვამია, რომ გოლგოთაზე ქრისტეს ჭრილობიდან ჩამონადენმა სისხლის ერთმა წვეთმა გააცოცხლა ადამის თავის ქალა, როცა გააპო მიწა და დაეპკურა მას.

ქრისტე ლაპარაკობდა არა მხოლოდ თითოეულის ჯვარზე, არამედ საკუთარ ჯვარზეც, მაგრამ ეს სიტყვები არ დამარხულა მათ გულებში. რომ დამარხულიყო, მოულოდნელი და სასირცხო არ იქნებოდა მათთვის მათი მოძღვრის ჯვარცმით აღსასრული. ბოლომდე, ჯოჯოხეთის უფსკრულამდე, თუ გაიაზრეს და განიცადეს მათ ის სიტყვები, რომელიც ძილ-ღვიძილში ჩაესმათ გეთსიმანიაში მაცხოვრის ლოცვისას, რომ შესთხოვდა მამას: „მამაო ჩემო, უკუეთუ შესაძლებელ არს, თანაწარმხედინ ჩემგან სასუმელი ესე. ხოლო არა ვითარ მე მნებავს, არამედ ვითარცა შენ“? და როცა კაცის ძემ, თუმცა სრულყოფილმა, რომელსაც ამ აგონიაში მხოლოდ ანგელოზები ამხნევებდნენ, და არა მამა, დაინახა, რომ განგებით ეს შეუძლებელია (ანუ აცილება მისთვის ამ თასისა), კვლავ მიმართა მამას: „მამაო ჩემო, უკუეთუ ვერ შესაძლებელ არს სასუმელი ესე თანაწარსლვად ჩემგან, რაჲთამცა არა შევსვა იგი, იყავნ ნება შენი“ (მათ. 26:42). თუ ჩასწვდნენ რჩეული მოციქულნი ამ სიტყვების სიღრმეს? რომ ჩასწვდომოდნენ, იმგვარად ვეღარ ილაპარაკებდნენ, როგორც ემაუსის გზაზე ლაპარაკობდნენ მგზავრის გასაგონად, რომელიც აემგზავრათ მათ, და იმ მგზავრსაც აღარ დასჭირდებოდა კვლავ შეეხსენებინა მათთვის ყველაფერი, რაც ჯვარცმამდე უთქვამს მათთვის (ლუკ. 24:13-27)? და იყვნენ ისინი ერთხანს დაბრკოლებულნი ამ ჯვარცმის გამო, როგორც პავლე მოციქული ამბობდა, რომ ჰურიათათვის (სხვაგვარად ვერც მოციქულები იყვნენ განწყობილნი) ჯვარცმული ქრისტე დიდი საცთური იყო, რისგანაც არაერთგზის გაუფრთხილებია ისინი მათ მოძღვარს. ასე იყო, ვიდრე ისინი, ერთმანეთის მოწმობებს რომ არ უჯერებდნენ (მხოლოდ თომა არ ყოფილა ურწმუნო), საბოლოოდ, მის აღდგომაში არ დარწმუნდნენ, რის შემდეგაც ყველაფერი შეიცვალა.

გოლგოთას ცვლის ადგილი, სადაც გაცხადდა კაცობრიობის ისტორიაში არნახული საიდუმლო.

არსებობდა სამარხი, სადაც ჯერ არავინ დაესვენებინათ. და გამოჩნდა, როცა არავინ ელოდა, მოციქულნი მიმოფანტულიყვნენ, კაცი მდიდარი, გავლენიანი, ფარული მოწაფე ჯვარცმულისა, სახელად იოსები, არიმათიიდან, რომლის სახელი მანამდე არც ერთ სახარებაში არ ხსენებულა, და დაუთმო იესოს ახლად ამოკვეთილი სამარხი საკუთარ მტილში. მანვე გამოითხოვა პილატესგან იესოს ცხედარი და ჩამოხსნა. მეორე კაცმა ნიკოდემოსმა, რომელსაც ერთ ღამით იდუმალი საუბარი ჰქონდა იესოსთან, მოიტანა ასი ლიტრა ნელსაცხებელი - „აღრეული მურისა და ალოჲსა“. და მათ შეგრაგნეს მისი გვამი ამ სურნელებასთან ერთად და ასე დაფლეს ებრაელთა ჩვეულებისამებრ, რათა ყოველი წესი აღსრულებულიყო. აქ აღსრულდა ესაიას წინასწარმეტყველებაც, რომელიც ამბობდა უფლის მსახურზე, რომ მან, ჩვენს ცოდვათა მტვირთველმა და ყველასაგან მოძულებულმა, მდიდართან პოვა თავისი სამარხი.

ამ ახალი სამარხიდან მოხდა აღდგომა, რომლის შემსწრე არავინ ყოფილა, გარდა ანგელოზისა, საფლავის კართან რომ დახვდა ძვირფასი მკვდრის მოსანახულებლად და ნელსაცხებლებით კვლავ მის გასაპატიოსნებლად მოსულ ქალებს - მარიამს და სალომეს.

და ამბავი ცარიელი საფლავისა მოციქულებმა ამ მენელსაცხებლე დედათა პირით შეიტყვეს და, რა თქმა უნდა, არ დაიჯერეს. ირწმუნეს მხოლოდ მაშინ და ჯერ მხოლოდ ორმა - ესენი პეტრე და იოანე იყვნენ, როცა თითოეული მათგანი ცალკ-ცალკე შევიდა ცარიელ სამარხში და საკუთარი თვალით იხილა „სუდარი შეკეცილი ერთსა ადგილსა“ და ტილოები. „და იხილეს და ჰრწმენეს“, ამბობს სახარება. შემდეგ თავად აღმდგარი ეჩვენა მარიამ მაგდალინელს, მის მერე დახშულ კარში გამოეცხადა მოციქულებს, თერთმეტს უთომაოდ, და უჩვენა თავისი ჭრილობები. და შემდეგ ორმოცი დღის მანძილზე ეცხადებოდა მათ ამაღლებამდე. ბოლოს კი, ეს უკვე სახარებაში არ ჩაწერილა, ეჩვენა პავლეს, როგორც თავად ამბობს, „და ბოლოს მე, უდღეურსა და უნარჩევესს“.

და სწორედ ეს უნარჩევესი პავლე იყო, რომელიც თავგანწირვით ქადაგებდა ქრისტეს აღდგომას, ხედავდა რა მასში ახალი მოძღვრების ურყევ საფუძველს. „უკუეთუ ქრისტე არა აღდგომილ არს, ცუდად სამე არს ქადაგებაი ესე ჩვენი და ცუდად არს სარწმუნოება ეგე თქვენი“, მიუწერდა ის კორინთოს ეკლესიას. და პავლე კიდევ ბევრს ისეთ რასმე მიუწერდა ქრისტიანთა თემებს მთელს იმპერიაში, რასაც სახარების მოციქულნი ჯერ კიდევ ვერ სწვდებოდნენ.

შესაძლებელია, ოდესმე რომელიმე რელიგიას უღიარებია მკვდრეთით აღდგომა, ხორციელი ფერისცვალება და ქვეყნიერების ფიზიკური განახლება, საბოლოო ძლევა სიკვდილისა, მაგრამ ეს აღიარება რჩებოდა ოცნებანარევ რწმენად, რომელსაც რეალური ფაქტი არ ედო საფუძვლად. მოციქულნი, რომელთაც იხილეს ცარიელი საფლავი და აღმდგარი მაცხოვარი, აღარ არიან ჩვენს შორის. მაგრამ მათ მოწმობას და სახარებას მოაქვს ჩვენამდე ეს ფაქტი, როგორც ეჭვმიუტანელი რეალობა. ქრისტემ უთხრა თომას და ჩვენ გვესმის დღეს ეს სიტყვები: „ნეტარ არიან, რომელთა არა უხილავ და ვჰრწმენე“.

Please Share it! :)