სიმბოლოები ქრისტიანულ ხელოვნებაში (ვ–ზ–თ–ი)

ვარდი

სილამაზის, სრულყოფილებისა და კეთილსურნელების გამო, ვარდი სამოთხის ყვავილად არის მიჩნეული. ქრისტიანულ სიმბოლიკაში თეთრი ვარდი განასახიერებს უმანკოებას, სიწმინდეს, უბიწოებას, ქალწულ მარიამს. წითელი ვარდი გულმოწყალებისა და მოწამეობის სიმბოლოა, იგი ქრისტეს სისხლის წვეთებიდან აღმოცენდა. ვარდების ყვავილწნული ზეციური ნეტარების, ციური ვარდის, ღვთისმშობლის სიმბოლოა. ვარდის ეს სიმბოლური მნიშვნელობები ქრისტიანობის პირველ წლებში შემოვიდა ხმარებაში. წმინდა ამბროსი მოგვითხრობს იმის შესახებ, თუ როგორ გაუჩნდა ვარდს ეკლები. ვიდრე ვარდი ამქვეყნიური მცენარე გახდებოდა, იგი სამოთხის ბაღში ხარობდა და მას ეკლები არ ჰქონდა. მხოლოდ ადამისა და ევას დაცემის შემდეგ გაუჩნდა ვარდს ეკლები, რათა კაცობრიობისთვის შეეხსენებინა პირველი ადამიანების მიერ ჩადენილი ცოდვა და მათი სამოთხიდან განდევნა, თუმცა, ვარდის სურნელი კვლავ აღუძრავს ადამიანებს სამოთხეში განცხრომით ცხოვრების მოგონებას. შესაძლოა, ამ ლეგენდის გავლენით უწოდებენ მარიამ ღვთისმშობელს „უეკლო ვარდს“, ვინაიდან, ტრადიციის მიხედვით, მარიამი უცოდველია და მას არ ეხება პირველი ადამიანების მიერ ჩადენილი ცოდვა.

VOUET, Simonღვთისმშობელი და ბავშვი
ბაროკო
ზეთი, ტილო
ხელოვნების მუზეუმი, ლიონი

ვარდის სიმბოლიკა ძირითადად მარიამ ღვთისმშობელთან არის დაკავშირებული. ღვთისმშობელს, რომელსაც იტალიურ ფერწერაში გამოსახავდნენ როგორც Santa Maria della Rosa, ხელში ვარდი უჭირავს (ან ვარდი ყრმა ქრისტეს უჭირავს).

აღორძინების ეპოქის ხელოვნებაში ვარდების ყვავილწნულის საშუალებით ხშირად გამოსახავდნენ მარიამ ღვთისმშობლის კრიალოსანს. ანგელოზების, წმინდანების ან სამოთხეში მოხვედრილი ადამიანების სულების თავზე გამოსახული გარდებისგან დაწნული გვირგვინი სოლომონის ღვთიურ ნეტარებაზე მიუთითებს: „როგორც ხე ვაშლისა ტყიურ ხეთა შორის, ასეა საყვარელი ჩემი ჭაბუკთა შორის! მის ჩრდილში მსურს და ვზივარ კიდეც, ნაყოფი მისი ეტკბო ჩემს სასას“ (ქებ 2:3). ამ ნაწყვეტს განმარტავდნენ, როგორც ქრისტეზე ნართაულად ნათქვამ სიტყვას. ტრადიციის მიხედვით, როგორც ქრისტე წარმოადგენს ახალ ადამს, ასევე მარიამ ღვთისმშობელიც ახალ ევად ითვლება. ამიტომ, მარიამის ხელში გამოსახული ვარდი ცხონების სიმბოლოს წარმოადგენს.

LOCHNER, Stefanტრიპტიქი ღვთისმშობელი და
ბავშვი შემოღობილ ბაღში
1445-50, ჩრდილოევროპული აღორძინება
ზეთი, მუხის სამკარედი,
31,3x227,5 სმ. (ცენტრ. ნაწილი)
30,6x10,3 სმ. (კარედები)
ვოლრაფ-რიხარტცის მუზეუმი,
კიოლნი

ვარსკვლავი

ვარსკვლავი უხსოვარი დროიდან მარადიულობის სიმბოლოს წარმოადგენდა, ხოლო მოგვიანებით მაღალი მისწრაფებებისა და იდეალების მნიშვნელობით იხმარებოდა. ვარსკვლავი მეგზურობისა და ბედნიერების ემბლემაა.

ხილულ სამყაროში არაფერი მეტყველებს ღმერთის ყოვლისშემძლეობაზე ისე, როგორც ვარსკვლავებიანი ცა. „ცანი ღაღადებენ ღმერთის დიდებას, და მისთა ხელთა ნამოქმედარს გვამცნობს სამყარო“ (ფსალმ 18:2). ციდან ვარსკვლავების ჩამოცვენა მეორედ მოსვლისა და ღვთის სამსჯავროს ერთ-ერთი წინაპირობაა. „და მყისვე, გასაჭირის იმ დღეების შემდგომ, მზე დაბნელდება და მთვარე აღარ გამოსცემს თავის ნათელს, ვარსკვლავები ჩამოცვივდებიან ციდან და ციური ძალები შეირყევიან“ (მათ 24:29).

კაშკაშა ცისკრის ვარსკვლავი მესიის - იესო ქრისტეს სიმბოლოა. „მე, იესომ, მოვავლინე ჩემი ანგელოზი, რათა დაგიმოწმოთ ეს ეკლესიებში. მე ვარ დავითის ფესვი და შთამომავალი, ცისკრის კაშკაშა ვარსკვლავი“ (გამოცხ 22:16). ქრისტიანულ იკონოგრაფიაში ვარსკვლავების გამოსახულებები ზეციური მოვლენების მომასწავებელი იყო. მარიამ ღვთისმშობელს ხშირად ნახევარმთვარეზე მდგომს გამოხატავდნენ. იგი გარშემორტყმულია შარავანდედით, რომელსაც ვარსკვლავის ფორმა აქვს.

მართლმადიდებლები ვარსკვლავს უწოდებენ ორ ერთიმეორეზე გადაჯვარედინებულ ლითონის მოღუნულ ვიწრო, თხელ ფირფიტას, რომელსაც ფეშხუმზე დგამენ იმ მიზნით, რომ დაფარნა არ შეეხოს ტარიგს და სიმბოლურად იმ ვარსკვლავს აღნიშნავს, რომელიც წინ უძღოდა აღმოსავლეთიდან მომავალ მოგვებს.

ოთხქიმიანი ვარსკვლავი ჯვარს წააგავს. მას „ბეთლემის ვარსკვლავის“ ან „შობის ვარსკვლავის“ მნიშვნელობით ხმარობენ. ვარსკვლავის ფორმა ასოცირდება იესოს შობასთან და იმ მიზანთან, რისთვისაც მაცხოვარი დაიბადა.

BLOEMAERT, Abrahamმოგვების თაყვანისცემა
1623-24, ბაროკო
ზეთი, ტილო, 420x290 სმ.
ხელოვნების მუზეუმი, გრენობლი

ქრისტეს შობა
1689
ხატი, ტემპერა მერქანზე,
142x99,7 სმ.

ხუთქიმიანი ვარსკვლავიც ბეთლემის ვარსკვლავია და იესო ქრისტეს შობას გამოხატავს. „როცა იესო იშვა იუდეის ბეთლემში, მეფე ჰეროდეს დღეებში, იერუსალიმში მოვიდნენ მოგვები აღმოსავლეთიდან და თქვეს: სად არის იუდეველთა მეფე, რომელიც იშვა? ვინაიდან ვიხილეთ მისი ვარსკვლავი აღმოსავლეთში და მოვედით, რათა თაყვანი ვცეთ მას“ (მათ 2:1-2). ზოგჯერ სიმბოლო იესო ქრისტეს ხუთ ჭრილობასაც განასახიერებს.

ძველი ჩინელი ფილოსოფოსების წარმოდგენით, ხუთქიმიანი ვარსკვლავი (პენტაგრამა, პენტაკლი) სამყაროს ხუთი ძირითადი ელემენტის ურთიერთმოქმედების მაჩვენებელია. ცეცხლი, მიწა, რკინა, წყალი და ხე ერთმანეთზე მოქმედებენ (როგორც დადებითად, ასევე უარყოფითად).

დესტრუქციული ციკლი: ცეცხლი ადნობს რკინას; რკინისგან ამზადებენ ცულს, ცულით ჭრიან ხეს, ხე იკვებება მიწაში არსებული ნივთიერებებით, რაც იწვევს მიწის გამოფიტვას, მიწა აჩერებს წყლის ბუნებრივ დინებას და იწოვს წყალს, წყალი აქრობს ცეცხლს.

კონსტრუქციული ციკლი: ცეცხლი ჩნდება ხისგან, ხეს არ შეუძლია წყლის გარეშე არსებობა, წყალი წარმოიშობა რკინის დნობის შედეგად, რკინას მიწაში მოიპოვებენ, მიწა ცეცხლიდან იბადება (მაგმები).

ექვსქიმიანი ვარსკვლავი შემოქმედის სიმბოლოა - ვარსკვლავი ძველი აღთქმისა. ექვსი ქიმი ქვეყნიერების შექმნის ექვს დღეზე მიგვანიშნებს. გარდა ამისა, ექვსი ქიმი აღნიშნავს ღმერთის ექვს ატრიბუტს - ძალას, სიბრძნეს, სიდიადეს, სიყვარულს, ლმობიერებასა და სამართლიანობას. ასეთ ვარსვლავს, ხშირად, უსასრულო კვანძს ან სოლომონის ბეჭედს უწოდებენ. ვარსკვლავი შედგება ორი სამკუთხედისგან, რომლებიც ადამიანის ორი ბუნებრივი საწყისის - სულისა და ხორცის ბრძოლას გამოხატავენ. იუდევლთა ექვსქიმიან ვარსკვლავს დავითის ვარსკვლავი ეწოდება და სიონისტური მოძრაობის სიმბოლოს წარმოადგენს. ეს ემბლემა ისრაელის სახელმწიფოს დროშაზეა გამოსახული.

ORCAGNAსამლოცველო
1359, შუა საუკუნეები
ლილა-ქვით, ოქროთი და მინით
ინკრუსტირებული მარმარილო
ორსანმიკელეს ეკლესია,
ფლორენცია

ALTDORFER, Albrechtჯვარცმული ქრისტე მარიამსა
წმ. იოანეს შორის
დაახ. 1512, ჩრდილოევროპული
აღორძინება
ცაცხვის მერქანი, 102x116 სმ.
მუნიციპალური მუზეუმი, კასელი

შვიდქიმიანი ვარსკვლავი სულის შვიდ მადლს განასახიერებს. კერძოდ, სიბრძნეს, გონიერებას, რჩევას, მხნეობას, ცოდნას, ღვთისმოშიშობასა და უფლის თაყვანისცემას. „და დაივანებს მასზე უფლის სული, სული სიბრძნისა და გონიერებისა, სული რჩევისა და ძლიერებისა, სული ცოდნისა და უფლის მოშიშებისა“ (ეს 11:2). შვიდქიმიანი ვარსკვლავი ამომავალი მზის სიმბოლოცაა.

რვაქიმიანი ვარსკვლავი. რვა ტრადიციულად სულიერი აღორძინების ციფრია. იესო ქრისტეს მერვე დღეს დაარქვეს სახელი, მერვე დღეს მოხდა მისი წინადაცვეთაც.

ცხრაქიმიანი ვარსკვლავი სულის ცხრა ნაყოფს გამოხატავს, რომლებიც ჩამოთვლილია პავლე მოციქულის ეპისტოლეში გალათელთა მიმართ. „ხოლო სულის ნაყოფია: სიყვარული, სიხარული, მშვიდობა, სულგრძელება, სახიერება, სიკეთე, ერთგულება, სიმშვიდე, თავშეკავება - ამათ წინააღმდეგ არ არის რჯული“ (გალ 5:22-23). ზოგჯერ ვარსკვლავის წვეროებში აღნიშნულია სულის ნაყოფთა ლათინური მნიშვნელობების პირველი ასოები (charitas, guadium, pax, longanimitas, benignitas, bonitus, fides, mansuetudo, continentia).

თორმეტქიმიანი ვარსკვლავი იესო ქრისტეს თორმეტი მოციქულის სიმბოლური გამოხატულებაა. ეს ვარსკვლავი ნათლისღების დღესასწაულის სიმბოლოდაც ითვლება. ეკლესია იესო ქრისტეს უფლის ძედ განცხადებას აღნიშნავს ქრისტეშობიდან მეთორმეტე დღეს. იუდეველები თორმეტქიმიან ვარსკვლავს ისრაელის თორმეტ ტომს უკავშირებენ.

ვარხვი

ვარხვი წყლის ფრინველია. ლეგენდის მიხედვით, ამ ფრინველს იმდენად უყვარს თავისი შთამომავლობა, რომ შიმშილობის დროს მამაცურად იპობს გულმკერდს და ბარტყებს საკუთარი სისხლით კვებავს. ამ ლეგენდის გავლენით ვარხვი ჯვარცმული ქრისტეს სიმბოლოდ იქცა, რადგან მაცხოვარს მთელი კაცობრიობა უყვარდა და ამ სიყვარულის ნიშნად საკუთარი თავი გასწირა და ყველა ადამიანის ცოდვა იტვირთა. ვარხვი ქრისტეს ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი ალეგორიაა და, სწორედ ამ სახით ფიგურირებს ეს ფრინველი სამოცდამეათე ემბლემის სახით ბოსხის „სიმბოლურ ხელოვნებაში“. ვარხვი წმინდა ზიარების სიმბოლოსაც წარმოადგენს. ამ მნიშვნელობის არქეტიპია 101:7 ფსალმუნი: „დავემსგავსე უდაბნოს ვარხვს...“ (მინიშნება ქრისტეზე). ზოგჯერ ვარხვს ქრისტეს ჯვარცმის სცენებში გამოსახავენ, სადაც ვარხვის ბუდე ჯვრის წვეროზეა გამოსახული. გულმოწყალების სიმბოლოს მნიშვნელობით ვარხვი შეიძლება ნატურმორტებში იყოს გამოსახული ჭურჭლის ზედაპირზე. ვარხვი ქრისტეს ადამიანურ ბუნებასაც გამოხატავს.

BELLINI, Giovaniღვთისმშობელი (დეტალი)
(Madonna del prato)
1505, ადრეული აღორძინება
ზეთი, ტილო, 67x86 სმ.
ნაციონალური გალერეა,
ლონდონი

შუა საუკუნეების „ბესტიარიუმში“ ციტირებულია მივიწყებული საეკლესიო სიმღერა ასეთი ტექსტით: „აჰა, ვარხვო, სიკეთით აღვსილო. უფალო იესო“ და მოხსენებულია წყლის ფრინველის თვისება, რომ მოიხმაროს მხოლოდ იმდენი საკვები, რამდენიც სასიცოცხლო ძალის შესანარჩუნებლად არის საკმარისი. „ასევე ცხოვრობს განდეგილი, რომელიც მხოლოდ პურით იკვებება: იგი არ ცხოვრობს, იმისათვის, რომ ჭამოს, არამედ ჭამს იმიტომ, რომ იცხოვროს“.

ვაშლი

ბიბლიური გადმოცემის თანახმად ვაშლი კეთილისა და ბოროტის შეცნობის ხის ნაყოფია. ქრისტიანული ტრადიციის მიხედვიდ მას ორგვარი სიმბოლიკა აქვს. ერთის მხრივ აღნიშნავს ბოროტებას და ადამისა და ევას ცოდვას, ხოლო მეორე მხრივ იგი იესო ქრისტეს მომავალი მისიის, კაცობრიობის ცოდვების გამოსყიდვის სიმბოლოს წარმოადგენს.

ბიბლიაში მრავალი ისეთი ადგილია, სადაც ვერ გაიგებ რა ხილზეა საუბარი, მხოლოდ რამდენიმეჯერ არის ნახსენები ბროწეული. გველის მიერ ევას ცდუნების ისტორიაში ნახსენებია არა ვაშლი, არამედ რომელიღაც ხე, „მოწყვიტა ხისგან ნაყოფი და შეჭამა“ (დაბ 3:1-6). დასავლეთ ევროპაში ვაშლმა ბოროტისა და კეთილის შეცნობის სიმბოლოს მნიშვნელობა მოგვიანებით შეიძინა ორი ლათინური სიტყვის (malus - ვაშლი და malum - ბოროტი, ცოდვიანი) ერთმანეთთან მსგავსების გამო. თავდაპირველად ვაშლის მიმზიდველი სიტკბო ცოდვასა და ცდუნებასთან ასოცირდებოდა, ამიტომ ბაროკოს პერიოდის ხელოვნების ნაწარმოებებში ხშირად ჩონჩხის სახით გამოსახულ სიკვდილს ხელში უჭირავს ვაშლი: პირველი ცოდვის ფასი - სიკვდილია. ასე, რომ, ხელოვნებაში პირველი ადამიანების დაცემის ამსახველ სცენებში გველს პირით მაცდური ვაშლი უჭირავს, თუმცა ბიბლიის ტექსტში ნახსენებია მხოლოდ „ხის ნაყოფი“ (უნდა აღინიშნოს, რომ აღმოსავლეთში ჩვენებური ვაშლი უცნობი ხილი იყო). ცოდვისა და სიყალბის სიმბოლოს წარმოადგენს სოდომის ვაშლი, გარეგნულად ლამაზი, შიგნით ფერფლით სავსე.

MEMLING, Hansტრიპტიქი (ცენტრ. ნაწილი)
1487, ჩრდილოევროპული
აღორძინება

ზეთი, მერქანი, 41,5x31,5 სმ.

სახელმწიფო მუზეუმი, ბერლინი

UNKNOWN MASTER, Germanღვთისმშობელი და ბავშვი
1400-25, შუა საუკუნეები
ზეთი, ცაცხვის მერქანი,
43,9x33,8 სმ.
ძველი პინაკოთეკა, მიუნხენი

ქრისტიანულ სიმბოლიკაში იესო ქრისტეს ხელში გამოსახული ვაშლი პირველი ადამიანების ცოდვის გამოსყიდვას გამოხატავს. ვაშლი მარიამ ღვთისმშობლის ხელში, ახალი ევას სიმბოლოა. ქრისტეშობის ამსახველ ნახატებზე გამოსახულია ყრმა იესო, რომელიც ვაშლს იღებს. ამ მოქმედებით, სიმბოლურად ქრისტე თავის თავზე იღებს კაცობრიობის ცოდვებს, ამიტომ საშობაო ნაძვის ხეზე დახატული ვაშლები გამოხატავენ ადამიანების სამოთხის ბაღში დაბრუნების შესაძლებლობას მაცხოვრის დაბადების შემწეობით.

ამრიგად, როცა ჩვენ ვხედავთ ადამს ვაშლით ხელში იგი ცდუნების სიმბოლოა, მაგრამ, როცა ვაშლი ქრისტეს უჭირავს ხელში იგი სულის ცხონებას გამოხატავს. ქრისტე ახალი ადამია. ამგვარი განმარტების პირველწყარო სოლომონის ქებათა ქების (2:3) წიგნშია მოცემული: „როგორც ხე ვაშლისა ტყიურ ხეთა შორის, ასეა საყვარელი ჩემი ჭაბუკთა შორის! მის ჩრდილში მსურს და ვზივარ კიდეც, ნაყოფი მისი ეტკბო ჩემს სასას“ ეს ნაწყვეტი ახსნილია, როგორც იესო ქრისტეზე მინიშნება.

ტრადიციის მიხედვით, როგორც ქრისტე წარმოადგენს ახალ ადამს, ასევე მარიამ ღვთისმშობელი განასახიერებს ახალ ევას და ვაშლი მარიამის ხელში სულის ცხონების სიმბოლოა.

ვერძი

ქრისტიანობაში ვერძი ქრისტეს („მწყემსი კეთილი“) სამწყსოს - მოციქულებისა და მორწმუნეების სიმბოლოს წარმოადგენს. ხელოვნებაში ხშირად ფიგურირებს აბრაამის მიერ ვერძის მსხვერპლად შეწირვის სიუჟეტი.

CARAVAGGIOაბრაამის მსხვერპლთშეწირვა
1601-02, ბაროკო
ზეთი, ტილო, 104x135 სმ.
უფიცის გალერეა, ფლორენცია

ვერძი ცხვრის ფარის წინამძღოლია და აქედან გამომდინარე ზოგჯერ ქრისტეს სიმბოლოდ იხმარება. ისევე, როგორც ვერძი ამარცხებს ბრძოლაში მგელს, ქრისტეც გამარჯვებული გამოდის სატანასთან ბრძოლაში. ბუჩქნარში რქებით გახლართული ვერძი, რომელიც ღმერთმა გამოუგზავნა აბრაამს სამსხვერპლოდ გამზადებული ისააკის სანაცვლოდ, ასოცირდება ეკლის გვირგვინით შემკულ იესოსთან, რომელმაც თავი გასწირა ადამიანთა ცოდვების გამოსასყიდად. იკონოგრაფიაში ქრისტეს ზოგჯერ სამსხვერპლო ვერძის სახით გამოსახავენ.

ძველ აღთქმაში ვერძი სამსხვერპლოდ გამზადებულ ადამიანს ცვლის: „და აღაპყრო აბრაამმა თვალი და იხილა ვერძი, რომელიც რქებით იყო გახლართული ბუჩქნარში. და წავიდა აბრაამი და აიყვანა ის ვერძი და შესწირა იგი სრულადდასაწველად თავის ძის ნაცვლად“ (დაბ 22:13). რაბინი ბენ დოზა გვამცნობს: „იმის გამო, რომ ვერძს ათი მყესი აქვს, დავითის ქნარს ათი სიმი ჰქონდა“.

ვერხვი

ვერხვის შესახებ ორი ლეგენდა არსებობს. ერთი ლეგენდის მიხედვით ჯვარი, რომელზეც იესო ქრისტე გაკრეს, ვერხვის ხისგან იყო გაკეთებული. როცა ვერხვმა შეიტყო რა მიზნით უნდა გამოეყენებინათ ჯვარი, აღშფოთებისგან ფოთლები აუთრთოლდა და ვერხვის ფოთლები დღემდე განაგრძობენ თრთოლას.

მეორე ლეგენდა მოგვითხრობს, რომ იესო ქრისტეს ჯვარცმისა და სიკვდილის შემდეგ ყველა ხემ ქედი მოიხარა მწუხარების ნიშნად და ვერხვი აღმოჩნდა ერთადერთი ხე, რომელმაც მწუხარებითა და პატივისცემით არ დახარა თავი. ქედმაღლობისა და სიამაყის გამო ვერხვის ფოთლებს სამუდამო თრთოლა ერგო წილად.

ვეშაპი

ქრისტიანულ სიმბოლიკაში ვეშაპის მნიშვნელობა იონას ბიბლიურ ისტორიასთან არის დაკავშირებული. „მოავლინა უფალმა დიდი თევზი და შთაანთქმევინა იონა. სამი დღე და სამი ღამე დაჰყო იონამ თევზის სტომაქში“ (იონ 2:1). ბიბლიაში ნათქვამია, რომ იონას უფალმა უბრალოდ „დიდი თევზი“ მოუვლინა. მხატვრებმა, ბუნებრივია, არ იცოდნენ როგორ გამოიყურებოდა ეს „დიდი თევზი“, ამიტომ ადრექრისტიანულ ხელოვნებაში, სურათებზე, სადაც იონას სიუჟეტი გვხვდება, მას ვეშაპის, ზღვის ურჩხულის, ზოგჯერ კი დელფინის სახით გამოსახავდნენ.

LORENZETTOიონა
1519-20, აღორძინება
მარმარილო
სანტა მარია დელ პოპოლოს
ეკლესია, რომი

ძველ აღთქმაში მოთხრობილი იონასა და „დიდი თევზის“ ისტორია იესო ქრისტეს აღდგომის წინასწარმეტყველებაა, ვინაიდან „როგორც იონა იყო დიდი თევზის მუცელში სამ დღესა და სამ ღამეს, ასევე კაცის ძე იქნება სამ დღესა და სამ ღამეს მიწის გულში“ (მათ 12:40). ეს გამონათქვამი ხელოვნებაში აისახებოდა, როგორც მკვდრეთით აღდგომის სიმბოლო.

ძველი ლეგენდის მიხედვით, მეზღვაურებს უზარმაზარი ვეშაპები კუნძულები ეგონათ და ხშირად ვეშაპს მიაყენებდნენ ხოლმე გემს, მაგრამ ეს უზარმაზარი ქმნილებები უეცრად ჩაყვინთავდნენ ხოლმე წყალში და თან გაიყოლებდნენ გემს. ამის გამო ვეშაპს ეშმაკის სიმბოლოდ მიიჩნევდნენ. მხატვრები ზოგჯერ ჯოჯოხეთის კარიბჭეს ვეშაპის დაღებული ხახის სახით გამოსახავდნენ.

ვირი

ვირი თავმდაბლობისა და ზომიერების სიმბოლოა. იგი ეხმარებოდა ღარიბებს ტვირთის გადატანაში ისევე, როგორც იესომ იტვირთა ადამიანთა ცოდვა. ვირი ხშირად მოთმინებას, სიმამაცეს, სიმშვიდესა და მორჩილებას გამოხატავს.

აღორძინების ეპოქის ფერწერაში ვირის გამოსახულება საკმაოდ ხშირი მოვლენაა, განსაკუთრებით ისეთ სიუჟეტებში, როგორებიცაა იესო ქრისტეს შობა, მარიამისა და იოსების ეგვიპტეში გაქცევა, იესოს შესვლა იერუსალიმში. სხვა სიუჟეტებზე ხშირად, ვირის გამოსახულება ქრისტეშობის ამსახველ სცენებში გვხვდება. ვირისა და ხარის გამოსახულებები სიმბოლურად აღნიშნავენ იმ ფაქტს, რომ უფლის ქმნილებათა შორის ყველაზე წყნარმა ცხოველებმა, იესო ქრისტეში ღვთის ძე შეიცნეს. ესაია წინასწარმეტყველი ადასტურებს, რომ ეს ცხოველები ესწრებოდნენ მაცხოვრის შობას: „ხარი იცნობს თავის მფლობელს და ვირი - ბაგას თავისი პატრონისას...“ (ეს 1:3).

მარიამი და იოსები ვირით გაექცნენ ჰეროდეს რისხვას ეგვიპტეში. ვირით შევიდა იესო ქრისტე იერუსალიმში, რის გამოც ვირზე ამხედრებული იესო ღმერთის სულიერი სამეფოს სიმბოლოს წარმოადგენს. „როცა იერუსალიმს მიუახლოვდნენ და ბეთბაგეში მივიდნენ, ზეთისხილის მთასთან, იესომ გაგზავნა ორი მოწაფე: „წადით სოფელში, რომელიც თქვენს წინაა და მაშინვე იპოვით დაბმულ ვირს და მასთან ერთად ჩოჩორს. აუშვით და მომიყვანეთ“ (მათ 21:1-3).

ANGELICO,Fraეგვიპტეში გაქცევა
დაახ. 1450, ადრეული
აღორძინება
ტემპერა, მერქანი, 38,5x37 სმ.
სან მარკოს მუზეუმი, ფლორენცია

LORENZETTI, Pietroქრისტეს შესვლა იერუსალიმში
დაახ. 1320, შუა საუკუნეები
ფრესკა
ქვედა ეკლესია, სან ფრანცისკო


წყარო:  საქართველოს ეროვნული ბიბლიოთეკა

Please Share it! :)