დღევანდელობის მათემატიკური საპროგნოზო მოდელები უკეთ ახერხებს პაციენტის მკურნალობის დაგეგმვას, ვიდრე ყველაზე გამოცდილი ექიმიც კი. სხივური თერაპიისა და ონკოლოგიის ევროპული საზოგადოების (ESTRO) II ფორუმის მსვლელობისას გამოქვეყნებული მოხსენების თანახმად, კომპიუტერის უპირატესობა აღინიშნება იმ შემთხვევაშიც კი, როცა ექიმს პირადად ჰყავს პაციენტი ნანახი და გასინჯული.
დოქტორ კერი ობერიჯმა და მისმა ჰოლანდიელმა კოლეგებმა გამოიყენეს სტატუსტიკურ ფორმულებზე დაფუძნებული მათემატიკური საპროგნოზო მოდელები. საპროგნოზო მოდელი იძლევა მაღალი სიზუსტით ყველაზე ეფექტური და უსაფრთხო მკურნალობის განსაზღვრის საშუალებას, კერძოდ, ონკოლოგიური დაავადების შემთხვევაში სხივური და ქიმიოთერაპიის პროცედურების პარამეტრების შერჩევისა პაციენტის მდგომარეობის შესაბამისად.
ექსპერიმენტის მსვლელობისას მეცნიერებმა ჯერ მიღებულ იქნა პროგნოზი მათემატიკური მოდელების მეშვეობით, შემდეგ კი სთხოვეს გამოცდილ ონკოლოგებს შეედგინათ ამავე პაციენტების მკურნალობის გეგმის შედგენა, კერძოდ, ფილტვის კიბოს ლეტალური გამოსავლისა და სხვადასხვა გართულების განვითარების ალბათობის წინასწარმეტყველაბა. ექიმებს ხელთ გამოკვლევის იგივე შედეგები და სომპტომები ჰქონდათ, რაც მათემატიკურ მოდელს, თანაც პაციენტის პირადად ხვდებოდნენ. პროგნოზი კეთდებოდა ორი ეტაპად: ექიმისა და პაციენტის პირველი შეხვედრის შემდეგ და მკურნალობის გეგმის შედგენის შემდეგ. პირველი შეხვედრის შემდეგ ექიმების მიერ გაკეთებული პროგნოზის თანახმად, 2 წლის მანძილზე იცოცხლებდა 121 პაციენტი, 139-ს დაეწყებოდა ქოშინი, 146-ს კი ყლაპვასთან დაკავშირებული პრობლემები გაუჩნდებოდა. მეორე შეხვედრის შემდეგ ეს მაჩვენებლები შესაბამისად შეიცვალა: შესაბამისად 35, 39 და 41 პაციენტი.
მათემატიკური მოდელის საფუძველზე გაკეთებულმა პროგნოზმა საგრძნობლად აჯობა გამოცდილი ექიმების პროგნოზს: კომიუპერმა გადარჩენა 71%-ის ალბოთაბით "გამოიცნო", ქოშინი –76%-ით, ხოლო ყლაპვასთან დაკავშირებული პრობლემბი – 72%-ით. ექიმების მაჩვენებლები გაცილებით უფრო დაბალი იყო – 56%, 59% და 52% შესაბამისად. ამასთანავე, მათემატიკური მოდელის საფუძველზე უკეთ ხერხდება გადარჩენის დაბალი შანსის ან გართულებების მაღალი რისკის მქონე პაციენტთა გამოვლენა. ცხადია, რომ მათემატიკურ მოდელს არ პაციენტთან პირადი კონტაქტის დამყარება არ სჭირდება, რაც სუბიექტურობის პრობლემას ხსნის.
კერი ობერიჯის მტკიცებით, განსაკუთრებული მძიმე შემთხვევებში საპროგნოზო მოდელირების გარეშე დიაგნოსტიკა შეუძლებელია, ამიტომ ყველა საავადმყოფო მოვალეა გამოიყენოს თანამედროვე ანალიტიკური ინსტრმენტები პაციენტთა დასახმარებლად. სამწუხაროდ, ეს პრაქტიკა ჯერ-ჯერობით ფართოდ გავრცელებული არ არის, ვინაიდან სერტიფიცირებული მოდელების ცოტაა, ხშირად მათი გამოყენება საკმაოდ რთულია; გარდა ამისა, ექიმთა უმრავლესობას ჯერ კიდეა მიაჩნია, რომ პაციენტს შეუძლია ექიმისთვის ისეთი მნიშვნელოვანი ინფორმაციის მიწოდება, რომელიც მოდელის შემთხვევაში გათვალისწინებული არ არის.
ექსპერიმენტის მსვლელობისას მეცნიერებმა ჯერ მიღებულ იქნა პროგნოზი მათემატიკური მოდელების მეშვეობით, შემდეგ კი სთხოვეს გამოცდილ ონკოლოგებს შეედგინათ ამავე პაციენტების მკურნალობის გეგმის შედგენა, კერძოდ, ფილტვის კიბოს ლეტალური გამოსავლისა და სხვადასხვა გართულების განვითარების ალბათობის წინასწარმეტყველაბა. ექიმებს ხელთ გამოკვლევის იგივე შედეგები და სომპტომები ჰქონდათ, რაც მათემატიკურ მოდელს, თანაც პაციენტის პირადად ხვდებოდნენ. პროგნოზი კეთდებოდა ორი ეტაპად: ექიმისა და პაციენტის პირველი შეხვედრის შემდეგ და მკურნალობის გეგმის შედგენის შემდეგ. პირველი შეხვედრის შემდეგ ექიმების მიერ გაკეთებული პროგნოზის თანახმად, 2 წლის მანძილზე იცოცხლებდა 121 პაციენტი, 139-ს დაეწყებოდა ქოშინი, 146-ს კი ყლაპვასთან დაკავშირებული პრობლემები გაუჩნდებოდა. მეორე შეხვედრის შემდეგ ეს მაჩვენებლები შესაბამისად შეიცვალა: შესაბამისად 35, 39 და 41 პაციენტი.
მათემატიკური მოდელის საფუძველზე გაკეთებულმა პროგნოზმა საგრძნობლად აჯობა გამოცდილი ექიმების პროგნოზს: კომიუპერმა გადარჩენა 71%-ის ალბოთაბით "გამოიცნო", ქოშინი –76%-ით, ხოლო ყლაპვასთან დაკავშირებული პრობლემბი – 72%-ით. ექიმების მაჩვენებლები გაცილებით უფრო დაბალი იყო – 56%, 59% და 52% შესაბამისად. ამასთანავე, მათემატიკური მოდელის საფუძველზე უკეთ ხერხდება გადარჩენის დაბალი შანსის ან გართულებების მაღალი რისკის მქონე პაციენტთა გამოვლენა. ცხადია, რომ მათემატიკურ მოდელს არ პაციენტთან პირადი კონტაქტის დამყარება არ სჭირდება, რაც სუბიექტურობის პრობლემას ხსნის.
კერი ობერიჯის მტკიცებით, განსაკუთრებული მძიმე შემთხვევებში საპროგნოზო მოდელირების გარეშე დიაგნოსტიკა შეუძლებელია, ამიტომ ყველა საავადმყოფო მოვალეა გამოიყენოს თანამედროვე ანალიტიკური ინსტრმენტები პაციენტთა დასახმარებლად. სამწუხაროდ, ეს პრაქტიკა ჯერ-ჯერობით ფართოდ გავრცელებული არ არის, ვინაიდან სერტიფიცირებული მოდელების ცოტაა, ხშირად მათი გამოყენება საკმაოდ რთულია; გარდა ამისა, ექიმთა უმრავლესობას ჯერ კიდეა მიაჩნია, რომ პაციენტს შეუძლია ექიმისთვის ისეთი მნიშვნელოვანი ინფორმაციის მიწოდება, რომელიც მოდელის შემთხვევაში გათვალისწინებული არ არის.
Комментариев нет:
Отправить комментарий