მეცნიერები აქტიური და პასიური მოწევის საშიშროებას დიდი ხანია ამტკიცებენ. ეს ფაქტი ეჭვს უკვე არ იწვევს. უკანასკნელ წლებში მკვლევარები სერიოზულად იკვლევენ ეგრეთ წოდებულ „მოწევას მესამე პირის მეშვეობით". საქმე ისაა, რომ ბოლის ნაწილაკები და ნიკოტინი დიდხანს რჩება ავეჯზე, კედლებზე, ნოხზე, მწეველის ტანსაცმელზე და ა.შ. უკვე ცნობილია, რომ პასიური მოწევა ზრდის კიბოს განვითარების რისკს. ახლა ლორენს ბერკლის სახელობის ეროვნული ლაბორატორიის (აშშ) მეცნიერებმა კიდევ ერთი ფაქტი აღმოაჩინეს – მოწევა დნმ-ს აზიანებს.
გარდა ამისა, დამტკიცებულია, რომ შედარებით მცირე ქრონიკული ზემოქმედება გაცილებით უფრო მავნეა, ვიდრე პერიოდული ძლიერი ზემოქმედება. ჩატარებული კვლევის თანახმად, მავნე ზემოქმედება დროთა განმავლობაში მხოლოდ იზრდება.
ესაა პირველი კვლევა, რომელიც ამტკიცებს, რომ მოწევა „მესამე პირის მეშვეობით" არა მარტო მავნეა, არამედ მუტაციის გამომწვევიც კი. ამგვარი მოწევის თავისებურება ისაა, რომ თამბაქოს სპეციფიკური ნაერთი – ნიტროზამინი მძლავრი კანცეროგენია. ტანსაცმელზე, ავეჯსა და ნოხზე დარჩენილი ნაწილაკები სერიოზულ საფრთხეს უქმნის ადამიანს, რომელიც ამ სათავსში ბევრ დროს ატარებს. ამ ბოლო დრომდე პასიური მოწევის საშიშროება სათანადოდ შეფასებული არ იყო. მაგრამ უკანასკნელი წლების კვლევა ამტკიცებს, რომ ეს საშიშროება რეალურია.
მეცნიერებმა ჩაატარეს სინჯარაში ორი ტიპის ანალიზი – კომეტური ანალიზი (დნმ-ის დაზიანების შესაფასებლად) და რაოდენობრივი პოლიმერაზული ჯაჭვური რეაქციის ანალიზი (რომელიც იძლევა ნუკლეინმჟავას გარკვეული ფრაგმენტების მცირე კონცენტრაციის გაზრდის მიღწევის საშუალებას). გაირკვა, რომ მოწევა „მესამე პირის მეშვეობით" იწვევს დნმ-ის გახლეჩასა და ჟანგვით დაზიანებას, რამაც შეიძლება მოახდინოს გენური მუტაციების პროვოცირება. სწორედ ასეთი გენური მუტაციები არის ბევრი დაავადების, მათ შორის ონკოლოგიურის, მიზეზი.
ჯერ კიდევ 2010 წელს ლორენს ბერკლის სახელობის ეროვნული ლაბორატორიის მეცნიერებმა აღმოაჩინეს, რომ ტანსაცმელსა და ავეჯზე დარჩენილი ნიკოტინის ნაწილაკები რეაქციაში შედის ოზონსა და აზოტმჟავასთან და საშიშ ნაერთებს ქმნის. ნიკოტინსა და აზოტმჟავას შორის რეაქციის შედეგად იქმნება ისეთი თამბაქოსათვის სპეციფიკური კანცეროგენული ნაერთები, როგორიცაა NNA, ННК და NNN. რაც შეეხება რეაქციას ნიკოტინსა და ოზონს შორის, ის წარმოქმნის მავნე ქიმიურ ნივთიერებათა შემცველ ულტრადისპერსიულ ნაწილაკებს. აღსანიშნავია, რომ ელექტრონული სიგარეტის მოწევა პრობლემას არ ხსნის – ორთქლთან ერთად გამოყოფილი ნიკოტინი ილექება ოთახში ნივთებზე და ნიტროზამინების წარმოქმნის წყარო ხდება. გასათვალისწინებელია ისიც, რომ საშიშროება უპირველეს ყოვლისა, ემუქრება, ბავშვებს, რომლებიც ნოხზე ცოცავენ, გემოს უსინჯავენ სათამაშოებს, სხვადასხვა ნივთებს.
მოწევა „მესამე პირის მეშვეობით" ჯანმრთელობას აზიანებს ნებისმიერ შემთხვევაში.
„მესამე პირის მეშვეობით" მოწევა საშიშია იმიტომაც, რომ მისი შედეგების აღმოფხვრა შეუძლებელია. ნიკოტინის საშიში ნაერთების ნაწილაკები ოთახში რჩება მაშინაც კი, როცა იქ ორი თვის განმავლობაში არავის მოუწევია. ყოველდღიურ დალაგებასა და ვენტილაციას საჭირო ეფექტი არ მოაქვს. მეცნიერთა მიერ რეკომენდებულია მხოლოდ რადიკალური ზომები – კედლების ხელმეორედ შეღებვა, ნოხისა და ავეჯის შეცვლა. ამის მიზეზი კი ისაა, რომ მოწევას გრძელვადიანი შედეგები მოჰყვება. ამის შესამოწმებლად მეცნიერებმა ბოლის კამერაში ორი ზოლი მოათავსეს. ერთ-ერთ ზოლზე თამბაქოს ბოლის ზემოქმედება იყო ინტენსიური (20 წუთის განმავლობაში 5 მოწეული სიგარეტის ეკვივალენტური) მეორეზე კი – ხანგრძლივი – 258 საათი 196 დღის განმავლობაში. ამასთანავე, კამერა რამდენჯერმე გაანიავეს – საერთო ჯამში განიავების ხანგრძლივობამ 35 საათი შეადგინა.
მკვლევარებმა აღმოაჩინეს, რომ მავნე ნაერთის კონცენტრაცია ორჯერ უფრო მაღალი იყო იმ ნიმუშზე, რომელმაც განიცადა ნიკოტინის ნაერთების ქრონიკული ზემოქმედება. აღინიშნა დნმ-ის დაზიანება. ამრიგად, შეიძლება ნიტროზამინების კუმულაციურ (დაგროვილ) ეფექტზე ლაპარაკი.
ახლა მკვლევართა გუნდი დაკავებულია „მესამე პირის მეშვეობით" მოწევის ზემოქმედების დეტალური კვლევით. კერძოდ, განსაკუთრებული ყურადღება დაეთმო თამბაქოს ერთ-ერთი ნიტროზამინის – NNA შესწავლას. ნიტროზამინის ეს ტიპი პასიური მოწევისას აღმოჩენილი არ არის, ამიტომ მისი თვისებები ჯერ-ჯერობით ბოლომდე შესწავლილი არ არის. ახალი ინფორმაციის აღმოჩენას „მესამე პირის მეშვეობით" მოწევის შესახებ მოჰყვება, სავარაუდოდ, ყველა ტიპის მოწევით გამოწვეულ დაავადებათა პროფილაქტიკის ახალი სტრატეგიის შემუშავება.
Berkeley Lab Confirms Thirdhand Smoke Causes DNA Damage
Berkeley Lab Confirms Thirdhand Smoke Causes DNA Damage
A study led by researchers from Lawrence Berkeley National Laboratory has found for the first time that thirdhand smoke—the noxious residue that clings to virtually all surfaces long after the secondhand smoke from a cigarette has cleared out—causes significant genetic damage in human cells.
Furthermore, the study also found that chronic exposure is worse than acute exposure, with the chemical compounds in samples exposed to chronic thirdhand smoke existing in higher concentrations and causing more DNA damage than samples exposed to acute thirdhand smoke, suggesting that the residue becomes more harmful over time.
“This is the very first study to find that thirdhand smoke is mutagenic,” said Lara Gundel, a Berkeley Lab scientist and co-author of the study. “Tobacco-specific nitrosamines, some of the chemical compounds in thirdhand smoke, are among the most potent carcinogens there are. They stay on surfaces, and when those surfaces are clothing or carpets, the danger to children is especially serious.”
Their paper, “Thirdhand smoke causes DNA damage in human cells,” was published in the journal Mutagenesis. The lead investigator was Bo Hang, a biochemist in the Life Sciences Division of Berkeley Lab; he worked with an interdisciplinary group, including chemists from Berkeley Lab’s Environmental Energy Technologies Division—Gundel, Hugo Destaillats and Mohamad Sleiman—as well as scientists from UC San Francisco, UCLA Medical Center and the University of Texas.
Their paper, “Thirdhand smoke causes DNA damage in human cells,” was published in the journal Mutagenesis. The lead investigator was Bo Hang, a biochemist in the Life Sciences Division of Berkeley Lab; he worked with an interdisciplinary group, including chemists from Berkeley Lab’s Environmental Energy Technologies Division—Gundel, Hugo Destaillats and Mohamad Sleiman—as well as scientists from UC San Francisco, UCLA Medical Center and the University of Texas.
Berkeley Lab scientists (from left) Altaf Sarker, Mohamad Sleiman, Lara Gundel, Bo Hang and Hugo Destaillats worked on the thirdhand smoke study. (Photo by Roy Kaltschmidt/Berkeley Lab
The researchers used two common in vitro assays, the Comet assay and the long amplicon-qPCR assay, to test for genotoxicity and found that thirdhand smoke can cause both DNA strand breaks and oxidative DNA damage, which can lead to gene mutation. Genotoxicity is associated with the development of diseases and is a critical mechanism responsible for many types of cancer caused by smoking and secondhand smoke exposure.
“Until this study, the toxicity of thirdhand smoke has not been well understood,” Hang said. “Thirdhand smoke has a smaller quantity of chemicals than secondhand smoke, so it’s good to have experimental evidence to confirm its genotoxicity.”
The 2010 studies from Berkeley Lab found that residual nicotine can react with ozone and nitrous acid—both common indoor air pollutants—to form hazardous agents. When nicotine in thirdhand smoke reacts with nitrous acid it undergoes a chemical transformation and forms carcinogenic tobacco-specific nitrosamines, such as NNA, NNK and NNN. Nicotine can react with ozone to form ultrafine particles, which can carry harmful chemicals and pass through human tissue. Humans can be exposed to thirdhand smoke through inhalation, ingestion or skin contact.
Thirdhand smoke is particularly insidious because it is extremely difficult to eradicate. Studies have found that it can still be detected in dust and surfaces of apartments more than two months after smokers moved out. Common cleaning methods such as vacuuming, wiping and ventilation have not proven effective in lowering nicotine contamination. “You can do some things to reduce the odors, but it’s very difficult to really clean it completely,” said Destaillats. “The best solution is to substitute materials, such as change the carpet, repaint.”
Now the new study suggests thirdhand smoke could become more harmful over time. To generate the samples, the researchers put paper strips in smoking chambers. The acute samples, generated at Berkeley Lab, were exposed to five cigarettes smoked in about 20 minutes, and the chronic samples, generated at UCSF, were exposed to cigarette smoke for 258 hours over 196 days. During that time, the chamber was also ventilated for about 35 hours.
The researchers found that the concentrations of more than half of the compounds studied were higher in the chronic samples than in the acute. They also found higher levels of DNA damage caused by the chronic samples. “The cumulative effect of thirdhand smoke is quite significant,” Gundel said. “The findings suggest the materials could be getting more toxic with time.”
Hang and coworkers exposed the human cells by first extracting the compounds from the paper with a culture medium then using the medium to culture the human cells for 24 hours. The concentrations of the compounds were carefully measured. “They are close to real-life concentrations, and in fact are on the lower side of what someone might be exposed to,” Hang said.
Next Hang is pursuing further understanding of the chemistry of the NNA reaction with DNA bases. NNA is a tobacco-specific nitrosamine that is not found in freshly emitted secondhand smoke. “It looks like it’s a very important component of thirdhand smoke, and it is much less studied than NNK and NNN in terms of its mutagenic potential,” he said.
The researchers conclude in their paper: “Ultimately, knowledge of the mechanisms by which thirdhand smoke exposure increases the chance of disease development in exposed individuals should lead to new strategies for prevention.”
# # #
Lawrence Berkeley National Laboratory addresses the world’s most urgent scientific challenges by advancing sustainable energy, protecting human health, creating new materials, and revealing the origin and fate of the universe. Founded in 1931, Berkeley Lab’s scientific expertise has been recognized with 13 Nobel prizes. The University of California manages Berkeley Lab for the U.S. Department of Energy’s Office of Science. For more, visit http://www.lbl.gov/
რესურსები ინტერნეტში:
http://newscenter.lbl.gov
http://www.acs.org/content
http://www.medicaldaily.com
Комментариев нет:
Отправить комментарий