1968 წელს, იერუსალიმის ჩრდილოეთით, ერთ-ერთი გზის რეკონსტრუქციისას, ქალაქგარე მდებარე დასახლებაში („ჯივატ, ჰამიტარი“), ბულდოზერმა გახსნა უძველესი ნამარხები-უტყარი მტკიცებულებები მახარებელთა და სხვა უძველესი მწერლების სიმართლისა. ეს იყო რომაული ეპოქის დროს ჯვარცმული ერთ-ერთი იუდეველის სამარხი. დიდი სამსჭუალი იმდენად მყარად იყო გაჭედილი მის ძვლებს შორის, რომ მისი ამოღება ვერ მოხერხდა გვამის დამარხვის დროსაც კი.
უძველესი ლიტერატურული წყაროებიდან ჩვენთვის ცნობილია, რომ ათობით ათასობით ადამიანი აწამეს რომის იმპერიაში. მარტო პალესტინაში ეს ციფრი ათასს აღწევს. მიუხედავად ამისა, 1968 წლამდე ამ საზარელი წამების არც ერთი მსხვერპლი არ გახმაურებულა არქეოლოგიურად.
იმ წელს ( ალბათ იგულისხმება 1968 წ. ტექსტის სრულ ვერსიაში ნახე)ჩემს მიერ ამოთხრილი იქნა ჯვარცმის ერთადერთი მსხვერპლი. ის იყო ებრაელი, კარგი ოჯახიდან, რომელიც, სავარაუდოდ, გასამართლებული იყო პოლიტიკური დანაშაულის გამო. იგი ცხოვრობდა იერუსალიმში, ეპოქალური გარდატეხის პერიოდში და რომაელების მიერ იერუსალიმის განადგურებამდე (ჩვ.წ. 70 წელს ). ზუსტად ამ წელს მოხდა გადამწყვეტი მოვლენა პირველი რომაულ-ებრაული ომში, როდესაც რომაელთა არმიამ მომავალი იმპერატორის, ტიტეს და ტიბერიუს იულიუს ალექსანდრეს მეთაურობით ალყაში მოაქციეს და დაიპყრეს ქალაქი იერუსალიმი.
ექვსდღიანი ომის შემდგომ, როდესაც ძველი ქალაქი და აღმოსავლეთ იერუსალიმი კვლავ ისრაელის იურისდიქციის ქვეშ იყო, გაჩაღდა დიდი მშენებლობები. ამ პერიოდში საკმაოდ ხშირი გახდა სამშენებლო ბრიგადების მიერ შემთხვევითი არქეოლოგიური აღმოჩენები. როგორც ჩემი, ასევე ჩემი კოლეგების მიზანი იყო ამ შემთხვევითი აღმოჩენების შესწავლა.
1968 წლის ბოლოს განყოფილების მაშინდელმა დირექტორმა, დოქტორმა აბრახამ ბირანმა, მთხოვა შემემოწმებინა საფლავები, რომელიც ნაპოვნი იყო იერუსალიმის ჩრდილო-აღმოსავლეთით, Giv‘at ha-Mivtar რაიონში. საბინაო-სამშენებლო სამინისტროს გუნდმა სრულიად შემთხვევით აღმოაჩინა რამოდენიმე სამარხი. მას შემდეგ, რაც ჩვენ დავათვალიერეთ სამარხები, გადაწყდა გაგვეთხარა 4 მათგანი.
სამარხები წარმოადგენდა უზარმაზარი ებრაული სასაფლაოს ნაწილს. სასაფლაო განეკუთვნებოდა "მეორე ტაძრის-Second Temple " პარიოდს( ჩვ,წ-მდე მე-2 საუკუნე - ჩვ,წ-ით 70 წ), რომელიც გადაჭიმული იყო აღმოსავლეთით, სკოპუსის მთიდან, ჩრდილო-დასავლეთით სინედრიონის სამარხამდე. სამარხი, რომელიც გავთხარე, ამ პერიოდის სხვა სამარხების მსგავსად გამოქვაბულის მსგავსი იყო. სამარხი შედგებოდა ორი ნაწილისაგან, თითოეულში დასამარხი ნიშით.
აღნიშნული საფლავი ( პირობითათ ვუწოდებთ სამარხი No. 1) წარმოადგენდა ტიპიურ ებრაულ საფლავს, ისეთივეს, როგორიც მრავლად იყო ნაპოვნი იერუსალიმში. სამარხს წინა მხარეს ჰქონდა პატარა ეზო, რომელიც მნიშვნელოვნად იყო დაზიანებული. უშუალოდ სამარხის შესასვლელი დაბლოკილი იყო ქვის ფილით, რომელიც გვაკავშირებდა 10 კვადრატული ფუტის მოჩუქურთმებულ პალატასთან გამოქვაბულში.
ვრცლად: Crucifixion—The Archaeological Evidence
მეორე არქეოლოგიური აღმოჩენა
სენსაციური იყო პროფესორ ამედეო მაიურის აღმოჩენა ქალაქ ჰერკულანეუმის გათხრების დროს- ქალაქი, რომელიც განადგურდა ვულკანის ამოფრქვევის შედეგად(პომპეისთან ერთად, ახალი წელთ აღრიცხვით 79 წელს.) ეს აღმოჩენა გვაძლევს საფუძველს ვივარაუდოთ, რომ ქრისტიანები ეთაყვანებოდნენ ჯვარს პირველივე საუკუნეში, რამეთუ 1938 წელს, ა. მაიურიმ აღმოაჩინა ჰერკულანეუმში პატარა ოთახი(3მ. Х 2,7 მ), რომლის ერთ-ერთ კედელში იყო რომაული ჯვრის ფორმის ჩაღრმავება (0,43მ. Х 0,365მ.). საგულდაგულო გამოკვლევებმა უჩვენა, რომ ამ ჩაღრმავებაში ჩასმული იყო ხის ჯვარი, რომელიც ლურსმნებით იყო ჩაჭედებული და რომელიც შემდგომ უხეში ჩარევის შედეგად ამოგლეჯილ იქნა კედლიდან- ქალაქის გადანდურებამდე.
1939 წელს, რომის არქეოლოგიის აკადემიაში, პროფესორი მაიური ამტკიცებდა, რომ ეს იყო საკულტო ოთახი, რაღაც სახლის საკურთხევლის მსგავსი – ის, რაც ახალ აღთქმაში მოხსენიებულია, როგორც θυσιαστήριον (ებრ.13:10), ან τράπεζα κυρίου (1 კორ.10:21). მისი აზრით, ჯვარი, ისევე როგორც საერთოდ ქრისტიანული კრებული, ჰერკულანეუმში უნდა გაჩენილიყო დაახლ. 60 წლისათვის- მას შემდეგ, რაც პავლე მოციქულმა იქადაგა პუტეოლისში (საქმ. მოც. 28:13-14), რომელიც ქალაქ პომპეიდან 10 კილომეტრის დაცილებით მდებარეობდა, მაიურიცა და ჰოლადეიც თანხმდებიან, რომ ჯვარი კედლიდან ამოგლეჯილ იქნა 64 წელს- ნერონის მიერ ქრისტიანთა დევნის პერიოდში. ყოველ შემთხვევაში ეს საკურთხეველი თარიღდება 79 წლამდელი პერიოდით, როდესაც განადგურდა ჰერკულანეუმი. გამოდის, რომ ჯერ კიდევ იმ დროს, ქრისტიანები ეთაყვანებოდნენ ჯვარს (Tertullianus. Apologeticus.16:6-8; cf. M. Minucius Felix. Octavius.29), თანაც კერძოდ რომაულ ჯვარს (crux immissa), და არა T-ს ფორმის ჯვარს. ძალიან ნაკლებად არის სავარაუდო, რომ ასეთი რამ შესაძლებელი ყოფილიყო იმ შემთხვევაში, თუ იესო აცვეს ჯვარს, გარდამკვეთი განივი სვეტის გარეშე.
წყარო: Backgrounds of Early Christianity
წყარო: THE HERCULANEUM CROSS WILLIAM L. HOLLADAY*
წყარო: The Herculaneum Cross
მესამე არქეოლოგიური აღმოჩენა
ვრცლად: Alexamenos Graffito
მეოთხე არქეოლოგიური აღმოჩენა
ვრცლად: Ancient Crucifixion Images Roman -Crucifixion Methods and Jesus’ Crucifixion
მეხუთე არქეოლოგიური აღმოჩენა
აღმოჩენილი ქრისტიანული ეკლესია, რომლის მიწისქვეშა ნაწილი თარიღდება პირველი საუკუნის 30-70 წწ. ხოლო შემდგომ მასზედ დაშენებული ტაძარი II - III სს
რესურსები:
ვრცლად: Crucifixion—The Archaeological Evidence
მეორე არქეოლოგიური აღმოჩენა
სენსაციური იყო პროფესორ ამედეო მაიურის აღმოჩენა ქალაქ ჰერკულანეუმის გათხრების დროს- ქალაქი, რომელიც განადგურდა ვულკანის ამოფრქვევის შედეგად(პომპეისთან ერთად, ახალი წელთ აღრიცხვით 79 წელს.) ეს აღმოჩენა გვაძლევს საფუძველს ვივარაუდოთ, რომ ქრისტიანები ეთაყვანებოდნენ ჯვარს პირველივე საუკუნეში, რამეთუ 1938 წელს, ა. მაიურიმ აღმოაჩინა ჰერკულანეუმში პატარა ოთახი(3მ. Х 2,7 მ), რომლის ერთ-ერთ კედელში იყო რომაული ჯვრის ფორმის ჩაღრმავება (0,43მ. Х 0,365მ.). საგულდაგულო გამოკვლევებმა უჩვენა, რომ ამ ჩაღრმავებაში ჩასმული იყო ხის ჯვარი, რომელიც ლურსმნებით იყო ჩაჭედებული და რომელიც შემდგომ უხეში ჩარევის შედეგად ამოგლეჯილ იქნა კედლიდან- ქალაქის გადანდურებამდე.
წყარო: Backgrounds of Early Christianity
წყარო: THE HERCULANEUM CROSS WILLIAM L. HOLLADAY*
წყარო: The Herculaneum Cross
მესამე არქეოლოგიური აღმოჩენა
რომაელები ქრისტიანებს ხშირად დასცინოდნენ და იესოს ჯვარზე ვირად გამოსახავდნენ. ჯვრის დამატკიცებელი ერთ-ერთი აღმოჩენაა რომაული გრაფიტი, რომელიც ჩვ.წ. 200 წლის შემდგომი პერიოდით თარიღდება. ეს გრაფიტი რომის პალატინის გორაზე მდებარე რომაელის სასახლის კედელზეა აღმოჩენილი. მასზე გამოსახულია ჯვარცმული ვირი - ქრისტიანი ტყვე ალექსამენოსის გასამასხარავებლად, რომელიც ქრისტეს ეთაყვანება. რომაელთათვის სასაცილო იყო ის, რომ ქრისიანები თაყვანს სცემდნენ იმ იესოს, რომელიც მათ - რომაელებმა ჯვარს აცვეს.
თავის დროზე ტერტულიანემ თავის აპოლოგიაში (Apologeticus 16.12-14) მსგავს კარიკატურაზე დაწერა: „ამ ბოლო დროს ამ ქალაქში ჩვენი ღმერთის ახალი გამოსახულება გამოაქვეყნეს. ეს ერთმა ავაზაკმა დაიწყო, რომელიც დაქირავებული იყო არენაზე მხეცებისთვის ორიენტაციის ასაბნნევად. მას ეკიდა სურათი შემდეგი წარწერით: „ონოკოიტეს, ქრისტიანების ღმერთი“. ფიგურას ვირის ყურები ჰქონდა, ერთი ფეხი ჩლიქიანი იყო, და შემოსილი იყო მანტიით და ხელში წიგნი ეჭირა“.
შეკითხვა: წმინდა წერილის არ გჯერათ, ტერტულიანესი არ გჯერათ, ამ ისტორიულ აღმოჩენას მაინც არ გაუწევთ ანგარიშს?
წარწერა: „ალექსამენოსი თაყვანს სცემს თავის ღმერთს“.
ვრცლად: Alexamenos Graffito
მეოთხე არქეოლოგიური აღმოჩენა
Crucifixion images abound today—from sculptures and icons in churches to the masterful paintings hanging in museums. But how many of these actually give us a realistic idea of what Jesus’ crucifixion looked like? Do these artistic crucifixion images accurately reflect ancient Roman crucifixion methods?
In the March/April 2013 issue of Biblical Archaeology Review, Biblical scholar Ben Witherington addresses these questions by looking at some of the earliest archaeological evidence of crucifixion and imagery roughly contemporary with Jesus’ crucifixion. Witherington discusses three crucifixion images—two wall graffiti and a magical amulet—from the first centuries of the Christian era.
The two graffiti were both discovered in Italy—one, the so called Alexamenos graffito, on the Palatine Hill in Rome and the other (pictured right) in Puteoli during an excavation. Both show a crucified figure on a cross and date to sometime between the late first and mid-third centuries A.D. Likewise, a striking red gemstone bears a crucified figure surrounded by a magical inscription.
მეხუთე არქეოლოგიური აღმოჩენა
აღმოჩენილი ქრისტიანული ეკლესია, რომლის მიწისქვეშა ნაწილი თარიღდება პირველი საუკუნის 30-70 წწ. ხოლო შემდგომ მასზედ დაშენებული ტაძარი II - III სს
რესურსები:
სხვა აღმოჩენები
ყველაზე ადრეული ჯვრის სიმბოლოს გამოსახულებები
How and when did Christians start to depict images of Jesus on the cross? Some believe the early church avoided images of Jesus on the cross until the fourth or fifth century. In “The Staurogram: Earliest Depiction of Jesus’ Crucifixion” the March/April 2013 issue of Biblical Archaeology Review, Larry Hurtado highlights an early Christian crucifixion symbol that sets the date back by 150–200 years.
Larry Hurtado describes how a symbol known as a staurogram is created out of the Greek letters tau-rho: “In Greek, the language of the early church, the capital tau, or T, looks pretty much like our T. The capital rho, or R, however, is written like our P. If you superimpose the two letters, it looks something like this: 
. The earliest Christian uses of this tau-rho combination make up what is known as a staurogram. In Greek the verb to ‘crucify’ isstauroō; a ‘cross’ is a stauros … [these letters produce] a pictographic representation of a crucified figure hanging on a cross—used in the Greek words for ‘crucify’ and ‘cross.’”
ვრცლად: The Staurogram The earliest images of Jesus on the cross
. The earliest Christian uses of this tau-rho combination make up what is known as a staurogram. In Greek the verb to ‘crucify’ isstauroō; a ‘cross’ is a stauros … [these letters produce] a pictographic representation of a crucified figure hanging on a cross—used in the Greek words for ‘crucify’ and ‘cross.’”ვრცლად: The Staurogram The earliest images of Jesus on the cross
Комментариев нет:
Отправить комментарий